Egzoplanety

W ostatnim ćwierćwieczu astronomowie odkryli ponad 4000 egzoplanet. Tylko kilka z nich udało dostrzec się bezpośrednio na zdjęciach, ale były tam tylko pojedynczymi pikselami. Czy jesteśmy na to skazani?

Obserwacje wykonane za pomocą Bardzo Dużego Teleskopu (VLT) pozwoliły naukowcom dostrzec pierwsze oznaki narodzin odległego układu planetarnego. 

Naukowcy podejrzewają, że w dość nietypowy sposób udało im się odkryć nową planetę pozasłoneczną.

Astronomowie przebadali gazową egzoplanetę, która leży 780 lat świetlnych od Ziemi i okrąża swoją gwiazdę po bardzo ciasnej orbicie w ciągu zaledwie 3,7 dnia. Według badaczy w jej atmosferze pojawiają się opady ciekłego żelaza.

Powszechne przekonanie mówi, że szukając życia pozaziemskiego powinniśmy szukać przede wszystkim planet skalistych, krążących wokół spokojnych gwiazd i w takiej odległości od nich, aby na powierzchni mogła istnieć woda w stanie ciekłym. Czy to wystarczy?

456 lat świetlnych od Ziemi znajduje się dość nietypowa planeta. MASCARA-2 b, bo taką nosi nazwę, jest gazowym olbrzymem przypominającym Jowisza, jednak w przeciwieństwie do niego, znajduje się niemal sto razy bliżej swojej gwiazdy przez co i jest na nim... dość gorąco.

Coś, co dla wielu astronomów było jedną z planet poza Układem Słonecznym, teraz zniknęło. Badacze podejrzewają, że owa planeta w ogóle nie istniała. Kosmiczny Teleskop Hubble'a zaobserwował natomiast powiększający się obłok bardzo drobnego pyłu, pochodzący najprawdopodobniej z gigantycznej kolizji dwóch lodowych planetoid krążących wokół jasnej gwiazdy Fomalhaut, oddalonej od nas o 25 lat świetlnych.

Astronomowie analizujący ponownie dane obserwacyjne zebrane przez Kosmiczny Teleskop Kepler, odkryli w nich planetę pozasłoneczną zbliżoną rozmiarami do Ziemi i krążącą w ekosferze swojej gwiazdy. Wcześniej nikt tej planety nie zauważył.

Astronomowie analizujący dane zebrane za pomocą sieci Very Large Array (VLA) oraz Kosmicznego Teleskopu Spitzer zmierzyli prędkość wiatrów wiejących na powierzchni brązowego karła - obiektu istniejącego na pograniczu królestw planet i gwiazd.

395 lat świetlnych od Ziemi astronomowie zarejestrowali sygnały wskazujące na obecność planety krążącej wokół czerwonego karła o masie mniejszej niż połowa masy słońca. Wskutek silnych oddziaływań grawitacyjnych między gwiazdą a planetą możliwe, że kształtem przypomina ona piłkę do futbolu amerykańskiego.

Podstawowym zadaniem kosmicznego teleskopu WFIRST (Wide Field Infrared Survey Telescope) będzie poszukiwanie planet pozasłonecznych znajdujących się w kierunku centrum Drogi Mlecznej, gdzie znajduje się większość gwiazd w naszej galaktyce. Opisując te planety, coraz lepiej będziemy poznawali różnego typu układy planetarne występujące w naszej galaktyce.

Poszukiwanie planet pozaziemskich podobnych do Ziemi jest jednym z najgorętszych tematów współczesnej astronomii. Naukowcy z Uniwersytetu Cornell stworzyli pięć różnych modeli Ziemi, które pozwolą lepiej charakteryzować kolejne odkrywane planety skaliste. Dzięki temu będziemy skuteczniej poszukiwać życia we wszechświecie.

Od momentu odkrycia pierwszej planety pozasłonecznej, naukowcom udało się odkryć w Drodze Mlecznej ponad 4000 kolejnych. Jak dotąd wszystkie te planety miały jedną cechę wspólną: wszystkie znajdowały się w stosunkowo cienkim dysku tworzącym płaszczyznę galaktyki. Tak było aż do teraz.

Wyobraźcie sobie planetę. Teraz wyobraźcie sobie planetę, na której jest bardzo gorąco. A teraz wyobraźcie sobie planetę, na powierzchni której temperatura wynosi 2400 stopni Celsjusza, wystarczająco, aby odparowywały metale. Silne wiatry przenoszą takie odparowane żelazo na nocną stronę planety, gdzie ulega ono kondensacji w krople żelaza, które opadają na powierzchnię.

Astronomowie poinformowali, że odkryta niedawno planeta dwukrotnie większa od Ziemi może potencjalnie sprzyjać powstaniu na niej życia. Oznacza to, że być może będziemy mogli rozpocząć poszukiwania życia na planetach znacząco większych od Ziemi, a mniejszych od Neptuna.

Astronomowie z Uniwersytetu Warwick odkryli egzoplanetę okrążającą swoją gwiazdę w zaledwie 18 godzin. To najkrótszy okres orbitalny wśród wszystkich dotychczas odkrytych planet tego typu.

Astronomowie wykorzystujący w swojej pracy radioteleskop LOFAR (Low Frequency Array) w Holandii odkryli czerwonego karła GJ1151, który emituje zmienne sygnały radiowe. Charakter tych sygnałów sugeruje, że wokół gwiazdy krąży planeta o rozmiarach zbliżonych do Ziemi. Pełne okrążenie gwiazdy zajmuje potencjalnej planecie około czterech dni.

Gazowe olbrzymy stanowią większość z odkrytych dotąd planet pozasłonecznych. Naukowcy z Rochester Institute of Technology poinformowali właśnie o odkryciu nowo powstałej masywnej egzoplanety. Jest to najbliższa spośród dotąd odkrytych tak młodych planet. Gazowy olbrzym skatalogowany jako 2MASS 1155-7919 b oddalony jest od nas o zaledwie 330 lat świetlnych.

18 grudnia 2019 roku, na szczycie rakiety Sojuz-Fregat, w przestrzeń kosmiczną wyniesiony został europejski teleskop kosmiczny CHEOPS. Po trwającym kilka tygodni procesie przygotowawczym dzisiaj rano usunięta została osłona zwierciadła głównego teleskopu i po raz pierwszy spojrzał on w kierunku pobliskich gwiazd.

Proxima Centauri, oddalona od nas o 4,24 lata świetlne najbliższa nam gwiazda poza Układem Słonecznym, być może ma drugą planetę. Choć nie ma jeszcze ostatecznego potwierdzenia, najnowsze dane obserwacyjne wskazują, że Proxima b (odkryta wcześniej planeta podobna do Ziemi) może mieć olbrzymią sąsiadkę.