Ależ piękne zaćmienie. Te księżycowe zdjęcia Ziemi zrobiono minionego poranka

Lądownik Blue Ghost należący do firmy Firefly Aerospace wykonał historyczne zdjęcia zjawiska diamentowego pierścienia podczas zaćmienia słonecznego, obserwowanego z powierzchni Księżyca. Zjawisko to, uwiecznione 14 marca, pokazuje niezwykły efekt, gdy Ziemia blokuje większość światła słonecznego, tworząc świetlisty pierścień wokół naszej planety.

Lądownik Blue Ghost firmy Firefly Aerospace wylądował na powierzchni Księżyca w niedzielę, 2 marca. Miejscem lądowania było Mare Crisium (Morze Przesileń), znaczący obszar uderzeniowy na Księżycu, który został wypełniony lawą bazaltową. Misja ta stanowi pierwszy księżycowy projekt firmy Firefly.

To też jest ciekawe:

Blue Ghost jest wyposażony w dziesięć instrumentów naukowych NASA zaprojektowanych do badania powierzchni Księżyca i zbierania danych, które pomogą w przyszłych misjach załogowych w ramach programu Commercial Lunar Payload Services (CLPS). Wśród instrumentów naukowych znajdują się urządzenia do pomiaru przepływu ciepła z wnętrza Księżyca, analizy struktury satelity oraz zbierania danych o wpływie wiatru słonecznego i pola magnetycznego Ziemi na powierzchnię Księżyca.

Planowany czas działania lądownika na powierzchni Księżyca wynosi około 14 dni ziemskich, czyli jeden dzień księżycowy, a zakończenie misji przewidziano na 16 marca 2025 r. W trakcie swojej misji Blue Ghost uruchomił już osiem z dziesięciu instrumentów naukowych.

Podczas lądowania Blue Ghost wykorzystał zaawansowane technologie wizyjne do nawigacji wokół kraterów, skał i potencjalnych zagrożeń na powierzchni. Po zlokalizowaniu odpowiedniego miejsca lądowania, lądownik użył swoich silników do zmniejszenia prędkości, aż znalazł się bezpośrednio nad wybranym miejscem. W ostatnich 11 sekundach przed lądowaniem silniki kontrolowały opadanie z prędkością około 1 metra na sekundę.

To co my na Ziemi obserwujemy jako zaćmienie Księżyca, z perspektywy samego Księżyca jest zaćmieniem słonecznym. Jednak w przeciwieństwie do całkowitych zaćmień słonecznych obserwowanych z Ziemi, które trwają zaledwie kilka minut, zaćmienie obserwowane przez Blue Ghost trwało znacznie dłużej - całkowita faza wyniosła aż 2 godziny i 16 minut.

Firefly opublikowało w sumie dwa zdjęcia wykonane przez Blue Ghost podczas zaćmienia. Na pierwszym zdjęciu widoczny jest świetlisty pierścień światła odbijający się od panelu słonecznego lądownika, gdy Słońce zaczyna znikać za cieniem Ziemi.

Drugie, bardziej spektakularne zdjęcie, ukazuje tzw. diamentowy pierścień - zjawisko, w którym Słońce wydaje się być na krawędzi wyjścia z całkowitego zaćmienia. Efekt ten tworzy olśniewający świetlny pierścień wokół Ziemi z pojedynczym jasnym punktem, przypominającym ów diamentowy pierścień.

Aby wykonać te zdjęcia zaćmienia, Blue Ghost musiał polegać na zasilaniu bateryjnym zamiast na panelach słonecznych, ponieważ podczas zaćmienia zostały one pozbawione światła słonecznego. Firma Firefly zapowiedziała, że spodziewa się przesłać więcej zdjęć, gdy antena lądownika rozgrzeje się po pozostawaniu w zimnie podczas zaćmienia.

Na zdjęciach widoczne są również instrumenty naukowe zainstalowane na pokładzie lądownika, w tym duża antena pasma X do komunikacji z Ziemią, Lunar Environment Heliospheric X-ray Imager (LEXI) badający oddziaływanie wiatru słonecznego z polem magnetycznym Ziemi, oraz maszt będący częścią Lunar Magnetotelluric Sounder (LMS), instrumentu badającego tajemnicze głębiny Księżyca.

Obserwacja zaćmienia przez Blue Ghost stanowi pierwszy przypadek w historii, gdy komercyjny podmiot aktywnie funkcjonuje na Księżycu i obserwuje całkowite zaćmienie słoneczne. Firefly osiągnęło wyróżnienie jako jedna z pierwszych komercyjnych firm, która z sukcesem wylądowała na Księżycu.

Warto zauważyć, że choć jest to pierwsza komercyjna misja obserwująca zaćmienie z Księżyca, nie jest to pierwszy statek kosmiczny, który zaobserwował zaćmienie z okolic Księżyca. W 2009 r. japoński orbiter Kaguya zaobserwował zaćmienie półcieniowe, a lądownik NASA Surveyor 3 widział zaćmienie już w 1967 r.

Oprócz wykonywania zdjęć zaćmienia zespół Blue Ghost planował wykorzystać instrumenty NASA do oceny zmian w środowisku księżycowym, gdy Ziemia zasłaniała światło słoneczne. Te dane mogą dostarczyć cennych informacji na temat oddziaływania Słońca z powierzchnią Księżyca i wpływu nagłych zmian temperatur.

Lądownik będzie kontynuować swoją misję do 16 marca, zbierając dane naukowe i prawdopodobnie dostarczając więcej fascynujących obrazów z powierzchni naszego naturalnego satelity. Misja ta stanowi ważny etap eksploracji kosmosu przez podmioty komercyjne i wspiera przygotowania NASA do przyszłych misji załogowych na Księżyc w ramach programu Artemis. Oby w ślad za nią było jak najwięcej kolejnych.