Takich radarów nie ma nawet F-16. Polskie samoloty mogą teraz śledzić cele w powietrzu, na ziemi i w wodzie

Samoloty FA-50PL, które znajdą się na wyposażeniu polskich Sił Powietrznych, zostaną wyposażone w radar AESA PhantomStrike, produkowany przez Raytheon. Samolot FA-50PL to lekki samolot bojowy, który Polska zamówiła z Korei Południowej w 2022 roku. Jest to spolonizowana wersja samolotu FA-50 Fighting Eagle, który jest produkowany przez firmę Korean Aerospace Industries (KAI). Samolot FA-50PL ma być wykorzystywany przez polskie siły powietrzne do zadań szkoleniowych, patrolowych, wsparcia powietrznego i obrony powietrznej. Samolot FA-50PL ma zastąpić przestarzałe samoloty MiG-29 i Su-22, które są w służbie od lat 80. i 90. XX wieku.

Przeczytaj także:
- Tak samoloty unikają zestrzelenia. Sposób mylenia rakiet jest genialnie prosty
- Czym właściwie są generacje myśliwców? Te samoloty zmieniały oblicze konfliktów na całym świecie
- Czołgi K2, haubice K9 i samoloty FA-50. Gigantyczne zakupy Wojska Polskiego w Korei Południowej

Samolot FA-50PL jest dwumiejscowym samolotem odrzutowym o klasycznym układzie aerodynamicznym z usterzeniem w kształcie litery V i skrzydłami o skosie 25 stopni. Napędzany jest przez jeden silnik turbowentylatorowy z dopalaczem o ciągu 79 kN, który pozwala mu osiągać prędkość maksymalną 1,5 Macha (1837 km/h) i pułap maksymalny 14,6 km. Zasięg operacyjny samolotu wynosi 1800 km, a masa własna 6,47 tony. Samolot może przenosić uzbrojenie o masie do 4,5 tony na podskrzydłowych i jednym centralnym węźle uzbrojenia.

.Samoloty FA-50PL będą mogły przenosić różne rodzaje uzbrojenia lotniczego, takie jak pociski rakietowe powietrze-powietrze krótkiego (AIM-9X) i średniego (AIM-120) zasięgu, pociski rakietowe powietrze-ziemia (AGM-65), bomby kierowane laserowo (GBU-12) i GPS (JDAM), a także bomby niekierowane (Mk 82). 

Radar PhantomStrike umożliwia załodze samolotu wykrywanie i śledzenie celów powietrznych i naziemnych na dużych odległościach i w różnych warunkach atmosferycznych. Radar może pracować w wielu trybach działania, takich jak wyszukiwanie, śledzenie, identyfikacja, kierowanie ogniem i rozpoznanie. Radar został opracowany przez firmę Raytheon Intelligence & Space i jest oparty na technologii AESA (Active Electronically Scanned Array).

Radar z aktywnym skanowaniem elektronicznym AESA to rodzaj anteny, która jest sterowana komputerowo i pozwala na elektroniczne kierowanie wiązki fal radiowych w różnych kierunkach bez poruszania anteny. Zwykły radar w samolocie musi być poruszany np. w lewo jeśli chcemy przeskanować przestrzeń po lewej stronie maszyny. W tym momencie pilot nie może sprawdzić tego co jest po prawej stronie. Radar AESA rozwiązuje ten problem, ponieważ może on prowadzić rozpoznanie równocześnie w każdym kierunku. Co więcej, radary wcześniejszego typu mogły skanować jedynie przestrzeń powietrzną, a radar AESA może równocześnie tropić samoloty i obserwować powierzchnię ziemi.

W radarze AESA każdy element anteny jest podłączony do małego modułu nadawczo-odbiorczego (ang. transmit/receive module, TRM), który pod kontrolą komputera pełni funkcję nadajnika i/lub odbiornika dla anteny.

Radar AESA działa na zasadzie wysyłania i odbierania fal radiowych o różnych częstotliwościach, które są odbijane od celów i zwracane do anteny. Komputer analizuje sygnały odbite i określa położenie, prędkość, kierunek i rodzaj celów.

Radar AESA ma wiele zalet w porównaniu z radarem PESA lub innymi typami radarów. Może on emitować wiele wiązek fal radiowych o różnych częstotliwościach jednocześnie, co pozwala na śledzenie wielu celów naraz lub wykonywanie różnych zadań równolegle. Radar AESA może też rozpraszać swoje emisje sygnałowe na szerszym zakresie częstotliwości, co sprawia, że jest trudniejszy do wykrycia przez zakłócenia lub tło szumów. Dzięki temu statki i samoloty wyposażone w radar AESA mogą emitować silne sygnały radarowe zachowując jednocześnie niską wykrywalność.

Radar AESA znajduje zastosowanie w wielu dziedzinach wojskowych i cywilnych. Jest używany jako radar bojowy w samolotach myśliwskich i bombowych, gdzie zapewnia przewagę w walce powietrznej i naziemnej. Jest też używany jako radar w samolotach wczesnego ostrzegania i kontroli (ang. Airborne Early Warning and Control, AEW&C), gdzie zapewnia strategiczny i taktyczny nadzór nad sytuacją powietrzną, lądową i morską.

Jest też używany jako radar do wykrywania ruchomych celów naziemnych (ang. Ground Moving Target Indicator, GMTI) lub morskich (ang. Maritime Moving Target Indicator, MMTI), gdzie zapewnia precyzyjne informacje o położeniu i prędkości pojazdów lub statków. Radar AESA może też pracować w trybie obrazowania syntetycznej apertury (ang. Synthetic Aperture Radar, SAR), gdzie tworzy wysokiej rozdzielczości obrazy terenu lub obiektów.

Antena wykorzystuje zjawisko interferencji fal radiowych, które polega na tym, że fale o tej samej częstotliwości i fazie wzmacniają się wzajemnie, a fale o tej samej częstotliwości i przeciwnej fazie znoszą się wzajemnie. Dzięki temu fale radaru są wzmocnione na pożądanym kierunku, a wytłumione na kierunkach niepożądanych