Nauka

Od 25 grudnia minęło już dziesięć dni, a Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba spisuje się jak na razie doskonale. Niemal każdego dnia inżynierowie z zespołu misji informują o kolejnym udanym etapie rozkładania teleskopu. Właśnie teraz trwa jedna z kluczowych faz tego procesu.

Mapa Drzew Łodzi pozwoli zlokalizować drzewa w mieście i opisać ich stan. Dzięki temu uda się uratować je przed przedwczesną śmiercią, a przy okazji sprawdzić, gdzie brakuje zieleni i czy obietnice władz o zalesianiu miasta mają pokrycie w rzeczywistości.

Dokarmianie ptaków to nie tylko dobry uczynek, ale też jedna z atrakcji podczas spacerów nad morzem czy nawet zwykłym miejskim stawem. Jest tylko jeden problem – rzucane przez ludzi przysmaki zamiast pomóc, mogą zaszkodzić ptakom. Na szczęście jest prosty sposób, który zadowoli i ludzi, i zwierzęta. To karma z kaczkomatu.

Kiedy rok temu świętowaliśmy nadejście 2021 roku, na Ziemi żyli jeszcze ludzie mówiący językiem juma oraz dialektem języka aleuckiego przypisanym mieszkańcom Wysp Beringa. W 2022 roku te języki są już tylko wspomnieniem. Nie ma na świecie ani jednego człowieka, który by je znał. Lista wymarłych języków z każdym rokiem będzie się wydłużać.

W ostatni dzień 2021 roku administrator NASA Bill Nelson poinformował, że administracja prezydenta Joe Bidena postanowiła wydłużyć działalność Międzynarodowej Stacji Kosmicznej do 2030 roku. To bardzo dobra decyzja.

W 2022 r. do pracy wejdzie nowy światowej klasy laser rentgenowski, który pozwoli fizykom poznać nie tylko procesy zachodzące między cząstkami na najbardziej fundamentalnym poziomie, ale może także przybliży nam do wiedzy o samym początku wszechświata.

Początek nowego roku to doskonała okazja na spojrzenie wstecz. Co wydarzyło się w ciągu ostatnich 365 dni w astronomii i eksploracji przestrzeni kosmicznej. Czy jakiś zespół badawczy wyróżnił się na tle pozostałych? Czy ktoś nabroił bardziej niż inni? Wbrew pozorom, 2021 rok obfitował w ogrom ciekawych wydarzeń i konkurencja zarówno do miana „kitu” i „hitu” 2021 roku jest duża.

Jeżeli ktoś spytałby o najdłużej płonący pożar na świecie, o jakim przedziale czasowym byście pomyśleli? Kilka lat? Kilkadziesiąt lat? Kilkaset lat? Niezależnie od tego, którą odpowiedź wybraliście, to nawet nie jesteście blisko. Pokład węgla pod Płonącą Górą w Australii płonie już od co najmniej 6000 lat.

To miało prawo się nie udać. Inżynierowie nadzorujący uruchamianie Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba mieli podwójny powód do świętowania w sylwestrową noc. Osłona przeciwsłoneczna jest już rozwinięta.

Betonoza jest zjawiskiem znanym od lat, ale chyba dopiero w tym roku zrozumieliśmy jak wielki to problem. Media społecznościowe co rusz piętnowały nieudane rewitalizacje rynków, a dbający o środowisko pokazywali, do czego takie remonty prowadziły: np. smażąc jajka na rozgrzanej betonowej powierzchni. Inni w tym absurdzie poszli krok dalej i na pustym placu docenili drzewo, stawiając przyrodzie… pomnik.

Pluton znów będzie planetą? Okazuje się, że jest taka możliwość. Naukowcy rozważają zmianę klasyfikacji według której przyznawane jest miano planety. Tylko, że ten ruch spowoduje, że będziemy mieli... 150 planet.

Z precyzyjnymi obserwacjami astronomicznymi jest tak, że nawet kiedy mamy do czynienia z najnowocześniejszymi instrumentami zainstalowanymi na największych teleskopach na Ziemi, to żeby zaobserwować niektóre zjawiska, potrzebujemy sporo szczęścia. Jakby nie patrzeć bardzo często naukowcy chcą przyjrzeć się uważnie jakiejś eksplozji, a rzadko kiedy jakakolwiek gwiazda wskazuje termin ewentualnej eksplozji.

Koniec roku to często czas refleksji nad mijającą przeszłością, ale także spojrzenie w przyszłość, czasami nawet tę dalszą. Taki nastrój też dopadł astrobiologów, którzy rozważają, jak może wyglądać w przyszłości załogowa eksploracja już nie tylko Księżyca czy Marsa, ale także księżyców Jowisza czy Saturna. Ich wizja może stanowić swego rodzaju ostrzeżenie.

Od pół wieku nie widzieliśmy takiego wyścigu kosmicznego na Księżyc jak teraz. Stany Zjednoczone i Chiny startowały z zupełnie innych poziomów. Jeszcze jakiś czas temu wydawało się, że Chiny mają do nadgonienia całe dekady rozwoju technologii kosmicznych. Teraz jednak wygląda powoli na to, że to Amerykanie muszą się napocić, aby dogonić metodycznych Chińczyków.

Elon Musk w mailu do swoich pracowników przekonywał, że firma znalazła się w poważnych opałach na skutek niewystarczającego tempa produkcji silników Raptor, które mają napędzać rakietę Starship oraz jej pierwszy człon Super Heavy. Co ważne, w tym samym mailu Musk przekonywał, że aby cały projekt spiął się finansowo, firma musi osiągnąć częstotliwość startów Starshipa na poziomie co najmniej jednego lotu na dwa tygodnie, co już wtedy wydawało się abstrakcyjnie ambitnym planem. Teraz sytuacja zrobiła się jeszcze poważniejsza.

Rosja, niegdyś potęga sektora kosmicznego, jeden z dwóch hegemonów eksploracji przestrzeni kosmicznej nie ma lekko w ostatnich latach. Rosyjski sektor kosmiczny zalicza klęskę za klęską. Sądząc po poniedziałkowym starcie rakiety Angara A5, pech nie opuszcza Roskosmosu.

Droga Mleczna, czyli galaktyka do której należy Ziemia, może być jednym, wielkim tunelem czasoprzestrzennym - twierdzą włoscy naukowcy. Co więcej, teoretycznie możliwe byłoby nawet podróżowanie w jego wnętrzu, bo obliczenia wskazują że jest on przenikalny.

Wyobraźcie sobie Międzynarodową Stację Kosmiczną, ale dziesięciokrotnie większą. Na jej pokładzie niektóre korytarze miałyby ponad kilometr długości. To wcale nie musi być science fiction. Taki statek kosmiczny chcą wybudować Chińczycy.

Mimo że od startu Kosmicznego teleskopu Jamesa Webba minęło już pięć dni, to wciąż docierają na Ziemię informacje, że sam start był bardziej udany, niż się można było tego spodziewać.

Skoro z ogromu kosmosu wynika że powinny w nim być inne cywilizacje, dlaczego Kosmos milczy? W samej Drodze Mlecznej jest około 400 miliardów gwiazd, a w obserwowalnym Wszechświecie około 300 tryliardów. Nawet jeśli inteligentne życie pojawia się na znikomym procencie planet, wciąż powinno istnieć mnóstwo cywilizacji innych niż ziemska