Kosmos

Orbity wewnętrznych planet Układu Słonecznego, czyli Merkurego, Wenus, Ziemi i Marsa są chaotyczne, a wcześniejsze modele sugerowały, że te ciała niebieskie powinny już dawno zderzyć się ze sobą w spektakularnej, kosmicznej katastrofie. Przez kilka miliardów lat ich istnienia, do niczego takiego jednak nie doszło.

Kosmos fascynuje ludzkość od zarania dziejów. Niebo pełne gwiazd, planety, komety i inne zjawiska budzą naszą ciekawość i zachwyt. Jednocześnie wszechświat skrywa wiele tajemnic, których nie potrafimy wyjaśnić. Oto 10 najważniejszych pytań, na które naukowcy wciąż szukają odpowiedzi.

Naukowcy z Sandia National Laboratories w Nowym Meksyku wysłali na wysokość ponad 21 km gigantyczne balony wyposażone w mikrofony, aby nagrać dźwięki stratosfery. I usłyszeli coś niespodziewanego.

Astronomowie zaobserwowali najpotężniejszą kosmiczną eksplozję, jaką kiedykolwiek widziano - tajemniczy wybuch 10 razy jaśniejszy niż jakakolwiek zaobserwowana supernowa. Wybuch uwolnił mniej więcej 100 razy więcej energii niż Słońce wydzieli przez całe swoje życie. Zjawisko zostało nazwane AT2021lwx.

Jeśli spojrzysz na zdjęcie satelitarne zrobione nad Zatoką Gdańską zobaczysz niezwykły widok: na powierzchni morza widoczne są dziwne, wirujące plamy. Co one oznaczają? Czy to ślady zanieczyszczeń? Czy to oznaka jakiegoś zagrożenia dla ekosystemu? A może to po prostu zabawa natury? Ostrzegamy sezonowych alergików: ta historia może sprawić, że sięgniesz po leki przeciwhistaminowe. 

Eksploracja Księżyca przeżywa obecnie prawdziwe odrodzenie. NASA planuje tam powrót astronautów już wkrótce w ramach imponującego programu Artemis. Chiny od niedawna eksplorują Księżyc przy pomocy swojego łazika. Również wiele firm komercyjnych planuje rozmaite przedsięwzięcia związane np. z ewentualnym pozyskiwaniem surowców.

Podana do wiadomości kilka miesięcy temu informacja o czarnej dziurze przemierzającej wszechświat, ciągnącej za sobą strumień gwiazd zelektryzowała świat astronomii. Teraz jednak okazuje się, że istnieje prostsze wyjaśnienie tego co zaobserwowano i być może wcale nie mamy do czynienia z czarną dziurą, a galaktyką spiralną widzianą z odpowiedniego kąta.

Chiński statek kosmiczny, który został wystrzelony w sierpniu ubiegłego roku, powrócił na Ziemię po 276 dniach na orbicie. Jest to najdłuższy lot tego typu pojazdu w historii Chin i kolejny dowód na rosnące możliwości i ambicje tego kraju w dziedzinie kosmosu.

W listopadzie 2024 roku NASA planuje wysłać pierwszą załogową misję wokół Księżyca od czasu programu Apollo. Misja Artemis 2 będzie nie tylko historycznym krokiem w eksploracji kosmosu, ale także okazją do zaprezentowania nowej technologii komunikacji laserowej, która pozwoli na przesyłanie obrazów i wideo z Księżyca w rozdzielczości 4K.

Astronomowie znają już ponad 5000 egzoplanet, czyli planet poza Układem Słonecznym. Odkrycia kolejnych, nawet bardzo podobnych do Ziemi globów stanowią dziś już niemal codzienność, podobnie jak starty rakiet i loty w kosmos. Tym razem jednak mamy do czynienia z czymś, co udało się osiągnąć do tej jedynie raz. Naukowcy zaobserwowali bowiem moment, w którym powstaje egzoplaneta.

Jeśli marzysz o podróży w kosmos, ale nie chcesz ryzykować życia na pokładzie rakiety pełnej łatwopalnego paliwa, mam dla ciebie dobrą wiadomość. Francuski startup Zephalto oferuje pasażerom szansę na podróż do stratosfery w balonie. Ceny biletów bilety zaczynają się od 120 tys. euro (około 530 tys. zł) za osobę, a pierwszy lot ma się odbyć w 2025 roku.

Naukowcy z NASA pracują nad robotycznym wężem, który będzie poszukiwać życia na księżycu Saturna - Enceladusie. Urządzenie będzie nosić nazwę EELS (od angielskiego Exobiology Extant Life Surveyor, co można przetłumaczyć jako Poszukiwacz Aktywnego Życia Pozaziemskiego), co kojarzy się raczej z węgorzem niż wężem, „eel” to w końcu węgorz po angielsku. Artystyczną wizję tego, jak będzie wyglądał, możecie zobaczyć na ilustracji poniżej.

Księżyc to nasz najbliższy sąsiad w kosmosie i towarzysz niezliczonych nocy i marzeń. Z pewnością wiesz, jak wygląda, ale czy zastanawiałeś się, co kryje się pod jego bladą powierzchnią? Łącząc różne techniki, naukowcom udało się odkryć wewnętrzną strukturę Księżyca. Okazuje się, że Księżyc ma jądro podobne do Ziemi - stałe, bogate w żelazo i otoczone płynną warstwą. To odkrycie pozwala lepiej zrozumieć historię i ewolucję naszego naturalnego satelity.

Najnowszy satelita pogodowy Europejskiej Agencji Kosmicznej wysłał na Ziemię swoją pierwszą fotografię przedstawiającą naszą planetę. Zdjęcie wykonane z wysokości 35,5 tys. kilometrów jest niemal wzruszające.

Oto przepis na idealną kosmiczną informację. Scenariusz jak w dobrym filmie, potężny Uran, sonda wystrzelona prawie 50 lat temu i woda w stanie ciekłym. Ponowna analiza danych ze statku kosmicznego Voyager, wraz z nowym modelowaniem komputerowym, doprowadziła naukowców z NASA do wniosku, że cztery największe księżyce Urana prawdopodobnie zawierają warstwę płynnego oceanu między ich rdzeniami a lodową skorupą. 

Astronomom udało się zaobserwować moment, w którym odległa gwiazda dosłownie pochłania krążącą wokół niej planetę. Według naukowców planeta o rozmiarach porównywalnych z „naszymi” gazowymi gigantami jak Jowisz czy Saturn została wchłonięta przez gwałtownie rozszerzającą się gwiazdę, co spowodowało niezwykle jasny rozbłysk światła. Możliwe, że taki sam los, w bardzo odległej przyszłości, czeka Ziemię.

NASA użyła lasera o dużej mocy, który stopił imitację księżycowej gleby w specjalnym reaktorze. Po co? Naukowcy chcieli sprawdzić w ten sposób czy ze sproszkowanych skał na Srebrnym Globie da się uzyskać tlen.

Nowa animacja NASA pokazuje co oznacza "super" w supermasywnych czarnych dziurach. Potwory te czają się w centrach większości dużych galaktyk, w tym naszej Drogi Mlecznej. Ich masa to od 100 000 do dziesiątek miliardów mas naszego Słońca.

Najnowsze pomiary sugerują, że to, co myśleliśmy o kształcie Drogi Mlecznej, jest kompletnie błędne. Odkrycia te zmienią nasze postrzeganie naszego kosmicznego otoczenia. Co to oznacza dla naszej wiedzy o kosmosie i naszym miejscu w nim? Kto wie, być może nawet nie pochodzimy z naszej galaktyki.

Na orbicie okołoziemskiej krążą tysiące satelitów należących do wielu państw, a także podmiotów prywatnych. Zajmują się przekazywaniem sygnałów telekomunikacyjnych, badaniem pogody, szpiegowaniem, fotografowaniem powierzchni naszej planety dla celów naukowych, a nawet śledzeniem innych satelitów. Na ich pracy i niezawodnym działaniu opierają się dziś niezliczone dziedziny na całym świecie. Co by się stało gdyby ktoś, na przykład hakerzy, przejął nad nimi kontrolę?