Nauka

Najnowsze badanie pokazuje, że proces wyjścia ze snu to precyzyjnie uporządkowana reakcja całego mózgu. Naukowcy przeanalizowali ponad 1 tys. momentów wybudzenia i odkryli, że jako pierwsze do pracy ruszają rejony czołowe odpowiedzialne za funkcje wykonawcze i podejmowanie decyzji, a dopiero potem aktywność przechodzi w stronę tyłu głowy, kończąc na obszarach związanych z widzeniem. Można powiedzieć,...

Na krańcach Układu Słonecznego, tam gdzie światło dociera do nas z ponad dobowym opóźnieniem, astronomowie natrafili na nową kosmiczną zagadkę. Korzystając z teleskopu Subaru na Hawajach międzynarodowy zespół astronomów odkrył obiekt nazwany Ammonite (2023 KQ14), potencjalną planetę karłowatą krążącą aż 252 jednostki astronomiczne od Słońca. Dla porównania, Pluton znajduje się średnio w odległości 40 AU,...

Można by rzec: cyberpunk? Nie - nowa era w medycynie. W Zjednoczonym Królestwie właśnie przyszło na świat ośmioro zdrowych dzieci dzięki pionierskiej metodzie zapłodnienia in vitro, która wprowadza do gry trzeci składnik genetyczny - fragment mitochondrialnego DNA dawczyni. W efekcie tego eksperymentu ośmioro maluchów - cztery dziewczynki i czterech chłopców - rozwija się zdrowo, bez...

15 lipca na powierzchni Słońca astronomowie zarejestrowali jedno z najbardziej widowiskowych zjawisk ostatnich miesięcy. Z górnej lewej krawędzi gwiazdy oderwał się olbrzymi filament, czyli gęsta, chłodna wstęga gazu zawieszona w koronie słonecznej. Jego gwałtowne załamanie wywołało potężny wybuch plazmy i pól magnetycznych. 400 tys. km ognia Jak czytamy na łamach Gizmodo, eksplozja wyrzeźbiła gigantyczny ślad...

Lokomotywa przyszłości kursować ma na popularnej turystycznej trasie. Po 25 latach pociągi wróciły do Karpacza. Niektórych ten sukces ośmielił tak bardzo, że zaczęli snuć plany o przebiciu się przez Śnieżkę i kontynuowaniu podróży do Czech. Śmiała koncepcja raczej nieprędko się ziści, co jednak nie oznacza, że na trasie z Jeleniej Góry do Karpacza nie dojdzie...

Wykorzystanie rządowego samolotu do transportu drugiego w historii polskiego astronauty wywołało burzliwą dyskusję w mediach społecznościowych. Czy naprawdę przesadziliśmy z tym samolotem? Sławosz Uznański-Wiśniewski, polski astronauta, po powrocie na Ziemię wrócił do Europy samolotem rządowym Boeing 737-800 "Roman Dmowski". Lądowanie miało miejsce w Kolonii, gdzie mieści się Europejskie Centrum Astronautów Europejskiej Agencji Kosmicznej. Astronauta spędzi tam teraz...

Badacze z Columbia University stworzyli roboty, które potrafią fizycznie się rozwijać, wchłaniając moduły z otoczenia lub z innych jednostek. Ludożerstwo budzi wstręt i grozę, w każdej współczesnej kulturze uchodząc za absolutne tabu. Ale co, jeśli ofiarą nie jest człowiek, lecz maszyna? A sprawcą nie drapieżnik, lecz robot? Naukowcy z Uniwersytetu Columbia zaprezentowali właśnie technologię, dzięki...

Dawniej biura i sklepy, niebawem… farmy przyszłości? Tak zmienić mogą się dobrze znane nam budynki. "W sercu miasta, w dawnych biurowcach, magazynach czy na nieużywanych piętrach wielopoziomowych parkingów warzywa i zioła mogą rosnąć na wielopiętrowych półkach, w kontrolowanym mikroklimacie, niezależnie od pory roku i warunków pogodowych" – przekonują eksperci eksperci Arup, firmy mającej na swoim...

Obiecany pokój na świecie może poczekać, najpierw smak Coca-Coli. Donald Trump na platformie Truth Social ogłosił, że przekonał koncern produkujący popularny napój do rezygnacji z syropu glukozowo-fruktozowego i postawienia na cukier trzcinowy. Wprawdzie z łatwością dałoby się znaleźć mniej poważne, a za to szkodliwe zajęcia prezydenta Stanów Zjednoczonych, ale i tak wydaje się, że na...

Centaur to pierwszy fundacyjny model ludzkiego aparatu poznawczego, który łączy w sobie moc dużych modeli językowych z gigantyczną bazą danych eksperymentów psychologicznych. To system, który nie tylko przewiduje nasze decyzje w najróżniejszych sytuacjach, lecz także odwzorowuje wewnętrzne wzorce aktywności mózgu. Co kryje się za nazwą Centaur? Centaur nie jest kolejnym chatbotem, lecz specjalnie dostrojonym LLM,...

Największe dotąd badanie obejmujące ponad 1,2 mln duńskich dzieci wykazało, że śladowe ilości aluminium stosowane w szczepionkach nie zwiększają ryzyka chorób autoimmunologicznych, alergicznych ani zaburzeń rozwojowych. Przez dekady aluminium funkcjonuje jako adiuwant - składnik wspomagający odpowiedź immunologiczną w szczepionkach przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi, zapaleniu wątroby typu A i B czy pneumokokom. Pomimo prawie stuletniej historii...

To nie tylko dym wgryzający się w ubrania czy głód po całym dniu wędrówki sprawiają, że każdy kęs przy ognisku wydaje się wyjątkowy. Jest naukowe rozwiązanie zagadki, dlaczego jedzenie z ogniska smakuje lepiej. Naukowcy przekonują, że jest to efekt gry zmysłów, wspomnień i naszych pradawnych instynktów, które odżywają, gdy wokół nas trzaskają polana, a nocne...

Polska rakieta Perun szykuje się do swojego pierwszego lotu z morskiej platformy startowej. Gdyńska firma SpaceForest ogłosiła właśnie podpisanie przełomowego kontraktu z EuroSpaceport, europejskim, morskim portem kosmicznym nowej generacji, wspieranym przez Europejską Agencję Kosmiczną. Oznacza to, że w drugiej połowie 2026 r., z platformy na Morzu Północnym u wybrzeży Danii wystartuje pierwsza międzynarodowa misja suborbitalna...

Polskie wiatraki są jeszcze dość młode, ale i na nie przyjdzie czas – co z nimi zrobić, kiedy już się zużyją? Naukowcy z Politechniki Gdańskiej mają ciekawą propozycję. I testują ją w praktyce. Już teraz rowery na kampusie Politechniki Gdańskiej znajdują schronienie pod nietypową wiatą. Została wykonana z wycofanej z eksploatacji łopaty turbiny wiatrowej oraz...

Na pierwszy rzut oka wyglądała jak zwykły smar. Gęsta, czarna maź wypływająca z osi sterowej badawczego statku R/V Blue Heron szybko jednak okazała się czymś znacznie niezwyklejszym. Analizy laboratoryjne wykazały, że w tej niepozornej substancji kryją się mikroorganizmy nieznane dotąd nauce. Zaskakujące znalezisko na pokładzie Blue Heron Pod koniec sierpnia 2024 r. jednostkę Blue Heron...

Uran, siódma planeta od Słońca, okazuje się skrywać więcej tajemnic, niż dotąd przypuszczano. Naukowcy odkryli, że ta odległa gazowa kula emituje więcej ciepła, niż otrzymuje ze Słońca. Stoi to w sprzeczności z pomiarami sondy Voyager 2 sprzed niemal 40 lat. Nowe dane powinny jeszcze bardziej zachęcić do wysłania dedykowanej misji badawczej w głąb tego dziwnego...

To już koniec kosmicznej przygody, która elektryzowała całą Polskę. Sławosz Uznański-Wiśniewski, polski astronauta, szczęśliwie powrócił na Ziemię. Misja Ax-4, w której brał udział, zakończyła się pełnym sukcesem, a wszyscy astronauci są cali i zdrowi. Czekaliśmy na to z zapartym tchem i w końcu możemy odetchnąć z ulgą! Powrót Sławosza Uznańskiego - Wiśniewskiego na Ziemię rozpoczął...

To odkrycie dosłownie wstrząsnęło fundamentami nauki. Dwie gigantyczne czarne dziury zderzyły się ze sobą z taką siłą, że cała czasoprzestrzeń zaczęła drżeć, wysyłając fale grawitacyjne niczym kamień wrzucony do wody. Naukowcy z międzynarodowego zespołu LIGO-Virgo-KAGRA zarejestrowali coś, co dosłownie wymyka się dotychczasowym teoriom. 23 listopada 2023 r. wykryto fale grawitacyjne pochodzące z najpotężniejszego znanego zderzenia...

Wyobraźcie sobie sytuację, w której wystarczy zanurzyć zegarek w wodzie albo przyłożyć plaster z czujnikiem do skóry, aby bateria natychmiast zaczęła się napełniać. Brzmi trochę jak science fiction? Nic z tych rzeczy - południowokoreańscy naukowcy właśnie zademonstrowali, że ultradźwięki mogą stać się rewolucyjną alternatywą dla tradycyjnego ładowania bezprzewodowego. Podczas prowadzonych wspólnie przez KIST (Korea Institute...

Przełom w badaniu promieniowania kosmicznego. Dzięki zimnym atomom i miniaturowemu akceleratorowi udało się zaobserwować zjawisko, które przez 70 lat pozostawało tylko teorią. Naukowcy z Uniwersytetu w Birmingham i Uniwersytetu w Chicago po raz pierwszy zdołali zbudować w pełni kontrolowany akcelerator Fermiego, który działa zgodnie z przewidywaniami słynnego fizyka z 1949 r. Wykorzystując ultrazimne atomy i...