Kosmos

W 2016 roku dwójka amerykańskich astronomów postanowiła zatrząść powszechną wiedzą o budowie Układu Słonecznego. W opublikowanej wtedy pracy naukowcy dowodzili, że nietypowe orbity licznych obiektów transneptunowych mogą wskazywać na to, że w naszym układzie planetarnym istnieje jeszcze jedna, wciąż nieodkryta planeta. Od tego czasu minęło ponad sześć lat, ale temat Dziewiątej Planety, czy też Planety X wciąż nie umarł.

Pytanie w tytule jest być może chwytliwe, ale z pewnością nie jest pozbawione sensu, nawet mimo tego, że poszukiwanie obcych cywilizacji w ogóle nie było celem naukowców obserwujących obszar wszechświata widoczny na zdjęciu. Tym razem najnowszy, flagowy teleskop kosmiczny spojrzał bardzo daleko w kierunku megagromady galaktyk Pandora. I przedrostek mega w tym konkretnym przypadku nie jest tylko przesadą.

W nocy ze środy na czwartek polskiego czasu w pobliżu Ziemi przeleci dość sporych rozmiarów kosmiczna skała. Zagrożenia żadnego nie ma, większość ludzkości owego przelotu nie zauważy, generalnie nie ma się czym przejmować. Warto jednak pamiętać, że co do dnia dokładnie dziesięć lat temu mieliśmy znacznie bliższe spotkanie z kosmiczną skałą. Jego skutki były poważne. Jeżeli myślicie, że ze strony przestrzeni kosmicznej nam nic nie grozi, to jest to tylko złudzenie.

Przez ostatnie tygodnie łazik Perseverance przemierzający dno krateru Jezero na Marsie zajmował się przygotowaniem pierwszej w historii przesyłki, która poleci z Marsa na Ziemię. Z uwagi na to, że zanim na Marsa przyleci kurier, którego zadaniem będzie odebranie przesyłki minie jeszcze trochę czasu, łazik postanowił chociaż zrobić jej zdjęcie. Żeby nie było potem, że żadnej paczki nie ma.

Nazwę teleskopu, który w rzeczywistości składa się z sieci radioteleskopów znajdujących się w różnej części globu, możemy już kojarzyć. To on dostarczył nam bowiem spektakularne zdjęcia supermasywnych czarnych dziur w galaktyce M87 oraz w naszej galaktyce - Drodze Mlecznej. To dzięki niemu mogliśmy na własne oczy zobaczyć, jak wygląda materia otaczająca te fascynujące obiekty. Teraz jednak naukowcy z projektu ETH postanowili spojrzeć na coś zupełnie innego.

W połowie grudnia astronauci przebywający na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej zostali postawieni w stan gotowości. Podczas przygotowań do spaceru kosmicznego systemy monitorujące dostrzegły niespodziewany wyciek płynu chłodzącego z układu chłodzenia załogowego statku kosmicznego Sojuz MS-22 przycumowanego do stacji kosmicznej. Po kilku dniach analiz uznano, że w układ chłodzenia statku uderzył mikrometeoroid. Problem jednak wrócił do centrum uwagi kilka dni temu, gdy na stacji doszło do drugiego wycieku. Tym razem ofiarą jest statek transportowy Progress 82. Coś tutaj wyraźnie nie gra.

Na europejskim niebie trudno jest o niesamowite widoki na niebie, więc kiedy coś już na nim widać, podejrzewa się ingerencję człowieka. W ostatniej nocy niebo nad Europą na sekundę stało się dniem. Rakieta? Pocisk? Spadający satelita? Nie, to meteor - i to niemal w samą rocznicę Czelabińska.

Naukowcom łatwiej wyobrazić sobie zamontowanie na Księżycu wielkich dział, które będą wystrzeliwać pył, by chronić nas przed słońcem, niż to, że na Ziemi zmienimy swoje zwyczaje. Nowy pomysł na walkę ze zmianami klimatu jest szalony, ale kto wie: może tylko to nas uratuje.

Pod koniec swojej trwającej niemal 13 lat misji sonda Cassini krążąca wokół Saturna dostrzegła coś ciekawego w ruchu Mimasa, księżyca, który znajduje się najbliżej otoczonej pierścieniami planety. Niewielkie wahania powierzchni księżyca przypominającego Gwiazdę Śmierci spowodowały, że naukowcy zaczęli się zastanawiać co się dzieje w jego wnętrzu.

Wielkimi krokami zbliża się pierwsza próba wyrzucenia na orbitę okołoziemską Starshipa, największej rakiety zbudowanej przez SpaceX. Po wielu miesiącach oczekiwania możemy właśnie znajdować się zaledwie tygodnie przed pierwszą próbą. Za pierwszym razem istnieje wiele szans na niepowodzenie lotu. Wielu parametrów nie da się zasymulować i trzeba je sprawdzić „w akcji”. Jeżeli jednak lot się uda, to wkrótce możemy znaleźć się w rzeczywistości, w której Starshipy będą startowały i lądowały tak często, jak obecnie robią to Falcony 9. Z tymi lądowaniami jednak może być trochę trudniej.

W przypadku planet skalistych w Układzie Słonecznym nie ma absolutnie żadnych problemów. Merkury nie ma ani jednego, Wenus nie ma ani jednego, Ziemia zazwyczaj ma jeden duży, a Mars ma dwa ale bardzo mało spektakularne. Kiedy jednak wejdzie się w królestwo gazowych olbrzymów sytuacja się zmienia diametralnie, liczby się zmieniają, a granice definicji księżyca stają się bardzo mgliste.

Na początku tego roku katalog znanych egzoplanet, czyli planet krążących wokół innych gwiazd niż Słońce miał niemal 5300 wpisów. To sporo, ale jednak większość z nich dotyczy planet, których nigdy nie udało nam się zobaczyć. Najnowsze nagranie opublikowane kilka dni temu na portalu YouTube nieco zmienia tę sytuację.

Rzadko się zdarza, że do Układu Słonecznego wpadają obiekty, które powstały w otoczeniu innych gwiazd, a następnie pokonały całe lata świetlne, aby w końcu dotrzeć na nasze kosmiczne podwórko. A przynajmniej rzadko nam się zdarza je zauważyć. Tak jednak prawdopodobnie jest w tym przypadku.

Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba miał dostarczyć nam zupełnie nowej wiedzy na ten odległego i wczesnego wszechświata. Jak widać obietnicę tę wziął sobie do serca i stara się ją wypełnić w możliwie najszerszym zakresie. Teraz na przykład odkrył najzimniejszy dotąd lód w całym znanym wszechświecie.

Kiedy w bezchmurną noc spoglądamy w niebo, widzimy na nim setki gwiazd, pojedyncze planety, przelatujące nad nami samoloty i od czasu do czasu jakieś pojedyncze satelity. Wydawać by się zatem mogło, że miejsca na orbicie jest jeszcze mnóstwo. Pozory jednak mogą mylić. Od lat bardzo szybko rośnie zarówno liczba satelitów krążących wokół naszej planety, jak i liczba śmieci kosmicznych. Te drugie stanowią coraz poważniejszy problem.

Przez ponad półtora roku łazik marsjański Perseverance zbierał na dnie krateru Jezero próbki regolitu i skał marsjańskich, które za kilka lat zostaną zapakowane w niewielką rakietę i wysłane z Marsa w kierunku Ziemi. Zanim jednak do tego dojdzie, inżynierowie muszą stworzyć specjalny lądownik, który wyląduje w pobliżu łazika, odbierze od niego próbki, zapakuje do rakiety i wystrzeli w stronę Ziemi. Teraz mamy okazję zobaczyć, jak będzie wyglądał jeden z ostatnich elementów tego procesu.

Załogowe loty na Marsa to zdecydowanie najważniejszy motyw w postrzeganiu eksploracji przestrzeni kosmicznej przez opinię publiczną. Zważając na to, że od lat miliardy dolarów wydawane są na zrealizowanie tej wizji, trzeba założyć, że prędzej czy później jakaś grupa śmiałków faktycznie stanie na rdzawym regolicie Czerwonej Planety. Po dolocie na Marsa nie będzie można od razu wystartować w podróż powrotną, trzeba założyć, że marsonauci będą potrzebowali do przetrwania zarówno habitatów, zapasów żywności, jak i energii elektrycznej.

Czasami jest tak, że przeglądając zdjęcia wykonane przez sondy kosmiczne lub przez roboty jeżdżące po powierzchni Księżyca czy Marsa człowiek dostrzega kształt, który na pierwszy rzut oka nie pasuje do pozostałych elementów na zdjęciu. Wtedy to do pracy wkracza mózg, który stara się zrozumieć, co widzi i doszukuje się cech, które pozwoliłyby mu zidentyfikować to, na co patrzy.

Czym ludzie polecą na Marsa? Większość ludzi interesująca się eksploracją przestrzeni kosmicznej odruchowo odpowie: Starshipem. Marketing SpaceX i Elona Muska na dobre już zagościł w sektorze i choć Starship jak na razie oderwał się jedynie na 12 km od powierzchni Ziemi w umysłach wielu jest już sprawdzoną i tanią w użytkowaniu taksówką wożącą ludzi po całym Układzie Słonecznym. Czy jednak nie istnieją inne projekty i inne pomysły niż Starship?

Lata oczekiwania już wkrótce dobiegną końca. Już w drugiej połowie kwietnia w podróż w zewnętrzne rejony Układu Słonecznego wyruszy europejska sonda kosmiczna JUICE. Jak będzie wyglądała jej podróż i co będzie badała? O tym przeczytacie poniżej.