Wulkan

W 79 roku naszej ery wybuch Wezuwiusza zniszczył Pompeje i Herkulanum, grzebiąc tysiące ludzi pod warstwą popiołu i lawy. Ale to, co naukowcy odkryli w na miejscu tej tragedii w 2020 roku, jest absolutnie niezwykłe i szokujące.

Teneryfa, największa z Wysp Kanaryjskich, znana ze swoich rajskich plaż i majestatycznego wulkanu Teide, przeżywa obecnie niepokojący wzrost aktywności wulkanicznej. Naukowcy biją na alarm: wzrost aktywności sejsmicznej, deformacja gruntu i zmiany w emisji gazów wskazują, że wulkan budzi się do życia.

Morze Kaspijskie – największe jezioro świata – skrywa wiele tajemnic. Jedną z nich jest niezwykła wyspa, która pojawiła się i zniknęła w ciągu zaledwie kilkunastu miesięcy. To fascynująca historia o potędze natury i dynamicznych procesach zachodzących na naszej planecie.

Magmę kojarzymy zwykle z wulkanami, erupcjami i zagrożeniem dla życia. Ale można też ją wykorzystać do produkcji energii. Taką hipotezę sprawdzają islandzcy naukowcy, którzy chcą wywiercić otwór w komorze wulkanicznej około 2 km pod ziemią i stworzyć tam pierwsze na świecie centrum badawcze nad płynną skalą. To projekt o nazwie Krafla Magma Testbed (KMT), który ma potencjał zmienić sposób, w jaki pozyskujemy energię z wnętrza Ziemi.

Już wiadomo, że erupcja wulkanu na Islandii wyrządziła ogromne szkody – pod lawą znalazły się domy części mieszkańców. Lokalne zdarzenia mogą mieć też wpływ na całą planetę. Ale czy tak duży, jak może się niektórym wydawać?

Kiedy w połowie stycznia br. doszło do potężnej erupcji podwodnego wulkanu w pobliżu wyspy Tonga, nikt chyba nie przypuszczał, że jego skutki będą aż tak poważne.

Po okresie względnej stabilności na świecie, w 2020 roku weszliśmy w erę, w której iście apokaliptyczne wizje zagłady ludzkości stały się jakby nieco bardziej realne. Pandemia wirusa zamknęła świat w domach. Kiedy pandemia ucichła, Rosja wyciągnęła zardzewiałą atomową szabelkę, a naukowcy przypomnieli, że do uderzenia planetoidy jesteśmy tak samo przygotowani jak diplodoki. Teraz, inni naukowcy mówią, że czyha na nas jeszcze jedno zagrożenie.

Wybuch superwulkanu 75 tys. lat temu na zawsze odmienił dzieje ludzkości. Według naukowców po wybuchu na Ziemi mogło żyć zaledwie 3000 ludzi – i wszyscy jesteśmy ich potomkami.

Kiedy leci się samolotem pasażerskim na Islandię, przez pewien czas leci się tylko nad bezkresem wody dzielącym Wyspy Owcze od Krainy Lodu. Kiedy jednak na horyzoncie pojawia się czarny wulkaniczny ląd, można odetchnąć. No, chyba że przed sobą, tuż obok lotniska zauważymy rozpaloną do czerwoności lawę wypływającą z wulkanu.

Na pierwszy rzut oka nic nie wskazuje na to, że jezioro Kivu może stanowić jakiekolwiek zagrożenie, tym bardziej, że tuż obok znajduje się wulkan. Niepozorne jezioro budzi jednak zdecydowanie większy strach.

Wulkan Sakurajima dał o sobie znać. Lokalne władze ustanowiły najwyższy możliwy poziom zagrożenia, a z nieba na okolicę spadają głazy.

Autonomiczny dron podwodny odkrył na dnie wschodniego Pacyfiku największe i najgorętsze dotąd pole kominów hydrotermalnych. Najbardziej zdumiewający jest jednak fakt, że akurat tam nikt się takiego odkrycia nie spodziewał. Całe pole ma rozmiary zbliżone do boiska piłkarskiego.

Pozory mogą mylić. Nowozelandzkie jezioro Taupo i jego malownicze, górzyste okolice wyglądają jak idealne miejsce dla osób, które chcą odpocząć od wszelkich trosk i wyścigu szczurów. W rzeczywistości jednak obszar ten znajduje się nad potężnym superwulkanem, który ostatnio nie należy do najspokojniejszych.

Wszystkie znaki na niebie i Ziemi wskazują, że (bardzo) powoli rozpoczyna się era załogowej eksploracji Księżyca, a być może także innych globów Układu Słonecznego. Nie zmienia to jednak faktu, że to wciąż roboty będą wykonywały większość prac na tych globach. Eksperci z Europejskiej Agencji Kosmicznej są tego świadomi i intensywnie pracują na technologiami budowy łazików księżycowych oraz nad metodami wykorzystania całych grup łazików jednocześnie.

Dziewięć milionów lat po zagładzie dinozaurów na Ziemi przebudziły się wulkany, które przemodelowały klimat i oddzieliły od siebie dwa oceany – Atlantycki i Arktyczny. Skutki były takie, że klimat na dalekiej północy znacznie się ocieplił i zapanowały tam tropikalne warunki.

Choć obecnie Księżyc wydaje się być martwym geologicznie globem pozbawionym atmosfery, to jednak nie zawsze takim był. Najnowsze badania wskazują, że jego młodość była znacznie bardziej fascynująca, a jej pozostałością mogą być duże pokłady lodu wodnego tuż pod powierzchnią.

Informacja o styczniowym wybuchu wulkanu na archipelagu Tonga obiegła świat i wzbudziła międzynarodowe zainteresowanie. Ogromna erupcja nie tylko zniszczyła wyspę, ale także była widoczna w pomiarach również w Polsce. Nowo opublikowane wyniki analizy danych i pomiarów jednoznacznie potwierdzją – erupcja Hunga Tonga jest najsilniejszą współcześnie odnotowaną eksplozją

Jakby było mało tego, że zmiany klimatyczne prowadzą do cielenia się kolejnych lodowców na biegunach Ziemi, to teraz jeszcze obudził się podwodny wulkan u wybrzeży Antarktydy.

Naukowcy analizujący zdjęcia powierzchni Plutona, kiedyś dziewiątej planety Układu Słonecznego, dostrzegli na jego powierzchni bardzo młode obszary, które mogą wskazywać na bardzo niedawną aktywność wulkaniczną. Możliwe, że wulkany wciąż wybuchają na tym fascynującym globie.

Od samego początku wiadome było, że wybuch podwodnego wulkanu Hunga Tonga był ogromny. Ale jak bardzo? Trudno to sobie wyobrazić, bo mówimy o eksplozji, która odbyła się na archipelagu. Co byłoby, gdyby do erupcji doszłoby na lądzie? I na przykład w Europie? Możemy to sobie uplastycznić.