Europa nie potrzebuje przestarzałego Starlinka. Przykro nam, panie Musk
Vodafone i AST SpaceMobile zapowiadają stworzenie nowego europejskiego dostawcy usług satelitarnych Direct-To-Device. To już kolejna tego typu stricte europejska inicjatywa. Nikt nie okazał się tak stymulujący dla europejskiej innowacyjności i gospodarki jak dążący do konfliktu z Europą prezydent Trump i jego asystent Musk.
Vodafone Group oraz AST SpaceMobile podpisały porozumienie w celu utworzenia wspólnego przedsięwzięcia - SatCo - które ma uprościć dostęp do mobilnego Internetu szerokopasmowego w Europie. Dzięki integracji technologii satelitarnej z istniejącymi sieciami naziemnymi, partnerzy zamierzają zapewnić 100 proc. pokrycie geograficzne na Starym Kontynencie, eliminując białe plamy w zasięgu komórkowym. Inicjatywa, oparta o konstelację satelitów BlueBird, stanowi odpowiedź na rosnące zapotrzebowanie na cyfrową suwerenność i wszechobecną łączność w erze gospodarki opartej na danych.
To też jest ciekawe:
Rewolucja w europejskiej łączności satelitarnej. O technologii słów kilka
Kluczowym elementem współpracy jest wykorzystanie technologii AST SpaceMobile, umożliwiającej bezpośrednią komunikację między satelitami na niskiej orbicie okołoziemskiej (LEO) a standardowymi telefonami 4G/5G. W przeciwieństwie do rozwiązań konkurencyjnych (np. Starlink), system nie wymaga specjalnych terminali, anten czy aktualizacji oprogramowania. Satelity BlueBird integrują się transparentnie z naziemnymi sieciami operatorów komórkowych (MNO). Każdy satelita dysponuje rozkładaną anteną o powierzchni ok. 223 m², co pozwala osiągać prędkości przesyłu do 120 Mbps przy opóźnieniach charakterystycznych dla LEO (ok. 30 ms).
Model operacyjny SatCo opiera się na synergii kompetencji Vodafone w zakresie zarządzania sieciami komórkowymi oraz know-how AST w dziedzinie łączności kosmicznej. Satelity komunikują się z infrastrukturą naziemną poprzez sieć stacji gatewayowych, których budową i utrzymaniem zajmie się nowe przedsięwzięcie. Vodafone dostarcza rozwiązania Nokia Single RAN AirScale, zapewniające kompatybilność z istniejącymi standardami 3GPP. Dla użytkowników końcowych przełączanie między trybem naziemnym a satelitarnym następuje automatycznie, bez konieczności interwencji - wystarczy znajdować się poza zasięgiem tradycyjnej sieci.
Struktura organizacyjna SatCo. Na czym będą zarabiać?
SatCo funkcjonuje jako podmiot joint venture, gdzie Vodafone odpowiada za:
- Budowę i utrzymanie centrum operacji sieciowych (NOC) w Europie;
- Integrację usług satelitarnych z platformą Partner Markets, obejmującą 45 krajów;
- Zapewnienie zgodności z regulacjami RODO i unijnymi dyrektywami cyberbezpieczeństwa
AST SpaceMobile koncentruje się natomiast na dostarczaniu i utrzymaniu konstelacji satelitów BlueBird, których pierwsze pięć jednostek już działa na orbicie. Model przychodowy zakłada opłaty abonamentowe od MNO za dostęp do usług wholesale, z prognozowanym ARPU na poziomie 2-5 euro miesięcznie dla użytkowników indywidualnych.
Plan wdrożenia zakłada trzy fazy:
- Faza pilotażowa (Q2 2025): Komercyjne uruchomienie usługi w Wielkiej Brytanii, Niemczech i Hiszpanii, oparte o istniejące satelity BlueBird 1-5.
- Rozszerzenie zasięgu (2026): Dodanie 15 kolejnych satelitów, zapewniających pełne pokrycie UE+EFTA.
- Optymalizacja pojemności (2027-2030): Dokończenie konstelacji 100 satelitów, umożliwiających obsługę do 5 mln równoczesnych użytkowników.
Ważnym elementem strategii jest budowa kompetencji lokalnych - SatCo otworzył już centrum badawczo-rozwojowe w Maladze (we współpracy z Universidad de Málaga) oraz zakład produkcyjny w Barcelonie o powierzchni 5600 m².
System komunikacji satelitarnej w pełni niezależny od Stanów Zjednoczonych, Rosji i Chin
Aby sprostać wymogom europejskich regulacji (m.in. rozporządzenia ePrivacy, Cybersecurity Act), SatCo wdrożyło odpowiednie rozwiązania. Cały ruch danych pomiędzy satelitami a siecią naziemną jest routowany przez stacje gatewayowe zlokalizowane w UE, z wykluczeniem przesyłu przez terytoria państw trzecich. Stosowane jest szyfrowanie AES-256 zarówno w segmencie kosmicznym, jak i naziemnym, z kluczami zarządzanymi przez europejskie podmioty. Serwery NOC i systemy billingowe są hostowane wyłącznie w centrach danych spełniających kryteria ENISA dla infrastruktury krytycznej.
Komisja Europejska wyraziła poparcie dla inicjatywy, widząc w niej narzędzie realizacji celów Digital Compass 2030 - w szczególności zapewnienia gigabitowej łączności wszystkim gospodarstwom domowym i eliminacji białych plam w pokryciu 5G. SatCo przystąpiło do konsorcjum EuroHPC, pracując nad kwantowo odpornymi algorytmami szyfrującymi dla łączności satelitarnej..
Każdy satelita zużywa średnio 2,5 kW mocy, pozyskiwanej z paneli słonecznych o sprawności 34 proc. Dla całej konstelacji 100 jednostek daje to zapotrzebowanie na 600 MWh rocznie - ekwiwalent emisji 240 ton CO2 przy obecnym miksie energetycznym branży launchowej. Vodafone deklaruje kompensację śladu węglowego poprzez inwestycje w farmy wiatrowe w Szkocji i Hiszpanii. Do 2030 roku SatCo może objąć 50 mln użytkowników w Europie, generując przychody rzędu 3 mld euro rocznie. Powodzenia!
