Brązowe karły tak się kręcą, że zaraz rozerwie je od środka. Coś dziwnego się tam dzieje
Brązowe karły to obiekty niewystarczająco masywne, aby stać się gwiazdami, a jednocześnie zbyt masywne, aby być planetami. Naukowcy odkryli właśnie trzy wyjątkowo szybko rotujące obiekty tego typu. Być może uda się ustalić ich… prędkość maksymalną.
W danych zebranych za pomocą Kosmicznego Teleskopu Spitzer udało się zidentyfikować trzy brązowe karły o rozmiarach zbliżonych do rozmiarów Jowisza, aczkolwiek 40-70 razy masywniejsze od Jowisza. W ramach powtórki: promień Ziemi to 6 371 km, promień Jowisza to 69 911 km.
Pełen obrót w godzinę
Mimo to kolosy odkryte przez naukowców niezwykle szybko rotują wokół własnej osi. Wszystkie trzy wykonują pełen obrót w ciągu zaledwie godziny. Kolejne dwa w rankingu potrzebują na to odpowiednio 1,4 oraz 10 godzin. Przy tak dużych rozmiarach powierzchnia takiego brązowego karła porusza się z prędkością 100 km/s, czyli aż 360 000 km/h.
Dotychczas astronomom udało się zmierzyć prędkość rotacji ponad 80 brązowych karłów. Najwolniejsze z nich potrzebowały do wykonania pełnego obrotu wokół własnej osi kilkadziesiąt godzin.
Odkrycie trzech brązowych karłów rotujących w tempie jednego obrotu na godzinę zdziwiło naukowców, bowiem wbrew pozorom wiele różni te obiekty między sobą. Co do zasady po powstaniu młody brązowy karzeł jest gorący, a z racji tego, że w jego wnętrzu nie zachodzą procesy fuzji jądrowej, stopniowo emitują one ciepło w przestrzeń kosmiczną stając się coraz chłodniejsze z wiekiem. W tym konkretnym przypadku mamy do czynienia z gorącym, średnim i chłodnym brązowym karłem, co oznacza, że każdy z nich znajduje się na innym etapie ewolucji.
Skąd więc to podobieństwo?
Naukowcy podejrzewają, że wbrew pozorom nie jest to tylko zbieg okoliczności. Według nich możliwe, że jest to po prostu maksymalna prędkość rotacji brązowego karła. Jeżeli obiekt rozpędzi się do większej prędkości, zostanie rozerwany przez siłę odśrodkową.
Modele wskazują, że wraz z chłodnięciem brązowe karły kurczą się, a prędkość ich rotacji wzrasta. Powstaje w tym miejscu intrygujące pytanie: jak często brązowe karły ulegają rozerwaniu przez siłę odśrodkową?
Możliwe także, że brązowe karły zbliżają się do maksymalnej prędkości rotacji, ale nigdy jej nie przekraczają. Być może tak samo jak w przypadku gwiazd istnieją mechanizmy, które uniemożliwiają gwiazdom przekroczeniem maksymalnej prędkości rotacji.
Jak na razie nie da się tego ustalić, ale najnowsze dane pozwolą doprecyzować modele. A te z kolei mogą w przyszłości pokazać nam, jaka jest graniczna prędkość rotacji brązowego karła.
