lhc

Naukowcy z CERN dokonali przełomowego osiągnięcia, które przez wieki było marzeniem alchemików. W ramach eksperymentu ALICE prowadzonego w Wielkim Zderzaczu Hadronów (LHC) udało się przekształcić jądra ołowiu w złoto. Choć efekt był chwilowy i dotyczył śladowych ilości pierwiastka, wydarzenie ma ogromne znaczenie dla współczesnej fizyki jądrowej.

W piątek, 22 kwietnia 2022 r. po blisko trzech latach przerwy, w czasie której modernizowano największy akcelerator cząstek na świecie, Wielki Zderzacz Hadronów pod Genewą ponownie został uruchomiony. Jeszcze tego samego dnia naukowcy mieli okazję wykonać swoistą jazdę próbną tego urządzenia.

Osobliwy twór na razie nie ma żadnej nazwy, więc naukowcy mówią jedynie o cząstkach X. W Wielkim Zderzaczu Hadronów zarejestrowano ich około setki. Niby to dużo, ale jest to setka schowana wśród bilionów innych znanych nauce cząstek. Co zatem wiemy?

Od lat Wielki Zderzacz Hadronów, jeden z najważniejszych instrumentów współczesnej nauki, dostarcza nam fascynujących danych o cząstkach i siłach, które stanowią podstawowy budulec wszechświata. Dotychczas wszystkie te dane wspierały uznawany obecnie Model Standardowy. Aż do teraz.

Potwierdzenie istnienia bozonu Higgsa zostało (słusznie) okrzyknięte jednym z największych odkryć XXI wieku. Przypomnijmy, że to dzięki jego istnieniu powstaje pole Higgsa - które zapewnia, w uproszczeniu, masę innych cząstek. Odkrycie to zostało prawie jednogłośnie uznane za jedno z najważniejszych odkryć w historii fizyki, i z faktem jego dokonania związane jest również przyznanie Nagrody Nobla z fizyki w 2013 roku.

Temat eksperymentów wykonywanych w Wielkim Zderzaczu Hadronów, i tajemniczych, odkrywanych dzięki niemu cząstek, był wielokrotnie przez nas poruszany. Budowa materii staje się dla nas coraz bardziej zrozumiała, ale równocześnie coraz bardziej złożona. Czasy, kiedy w powszechnym rozumieniu materia składała się z atomów, a te z elektronów, protonów i neutronów, odeszły w niepamięć.

O Wielkim Zderzaczu Hadronów, i o odbywających się w nim eksperymentach pisał niedawno Przemek, traf chciał, że otrzymaliśmy właśnie wiadomość że... Chiny też chcą mieć własny.

W dzisiejszej nauce wiele rzeczy opiera się na uproszczeniach i wartościach umownych. Nieraz tworzy się sztuczne zmienne i wydumane założenia w myśl zasady, że jeżeli fakty przeczą równaniom matematycznym, to tym gorzej dla faktów. Nie panuje tu jednak wolnoamerykanka: każda przyjęta stała i każde uproszczenie ma swoje uzasadnienie w obserwowalnym wszechświecie. To taka zaślepka na „to odkryjemy później”. Właśnie te zaślepki ma usunąć Wielki Zderzacz Hadronów. Sęk w tym, że póki co, właściwie nie usunął żadnej.