Wiemy, co spowodowało blackout w Hiszpanii. Zawinili ludzie
W 49 dni po największej awarii energetycznej w Europie od 2003 r., hiszpański rząd ujawnił wreszcie oficjalne przyczyny blackoutu, który 28 kwietnia sparaliżował Półwysep Iberyjski. Raport wskazuje palcem na błędy operatora sieci i wielkich koncernów energetycznych - a to może być ostrzeżeniem dla całej Europy.
Sara Aagesen, hiszpańska minister ds. transformacji ekologicznej, ujawniła szczegóły śledztwa, które rzucają nowe światło na wydarzenia z 28 kwietnia. O godzinie 12:32:50 w stacji transformatorowej w prowincji Granada nastąpiła pierwsza utrata mocy, która zapoczątkowała serię zdarzeń prowadzących do katastrofy.
Jak w sztampowym filmie akcji, awaria przemieszczała się przez kraj powodując kolejne kryzysy, które da się określić czasowo z precyzją szwajcarskiego zegarka: 19 sekund później uderzyła w Badajoz, a zaledwie 1,3 sekundy po tym dotarła do Sewilli. W sumie z systemu zniknęło 2,2 GW mocy, co wywołało reakcję łańcuchową prowadzącą do największego blackoutu w historii Hiszpanii.
To też jest ciekawe:
Operator sieci nie był gotowy na kryzys
Hiszpański raport bezlitośnie wskazuje na głównego winowajcę - operator sieci przesyłowej RED Eléctrica de España (REE) błędnie oszacował zapotrzebowanie na moc w dniu awarii. Co gorsza, nie uruchomił wystarczającej liczby elektrowni cieplnych w godzinach szczytu, gdy gwałtowny skok napięcia wywołał reakcję łańcuchową.
- System nie miał wystarczającej zdolności dynamicznej kontroli napięcia - stwierdziła minister Aagesen na konferencji prasowej. Najzwyczajniej w świecie zabrakło tej słynnej rezerwy wirującej, choć REE miało w dyspozycji dużo jednostek wytwórczych mogących taką rezerwę stworzyć.
Elektrownie, które nie robiły tego, za co im płacono. Czy Polsce grozi podobny scenariusz?
Raport ujawnił również drugi niepokojący aspekt - niektóre elektrownie systemowe, które zgodnie z prawem były zobowiązane do regulacji napięcia sieci, po prostu tego nie zrobiły na chwilę przed blackoutem. Te instalacje powinny zabezpieczać poziom napięcia poprzez pracę nawet na minimalnych obrotach, ale najwyraźniej nie wszystkie wywiązały się z tego obowiązku.
Polska, będąca dopiero na początku transformacji energetycznej, może być szczególnie narażona na podobne problemy. Nasz system wciąż opiera się głównie na węglu, ale rosnący udział odnawialnych źródeł energii przynosi te same wyzwania, z jakimi zmierzyła się Hiszpania. Czy Polska może spać spokojnie? Raczej z jednym okiem otwartym - szczególnie że nasze sieci są połączone, a efekt domina nie zna granic.
Według wstępnych szacunków blackout mógł kosztować hiszpańską gospodarkę aż 4,5 mld euro. W Hiszpanii zmarło siedem osób, a w Portugalii jedna - głównie z powodu pożarów wywołanych świecami, zatruć tlenkiem węgla z generatorów oraz problemów z urządzeniami medycznymi.
Hiszpańska katastrofa to ostrzeżenie dla całej Europy - w erze odnawialnych źródeł energii stabilność systemu wymaga nie tylko dobrej pogody, ale przede wszystkim odpowiedniego planowania i rezerw mocy. Pytanie tylko, czy wszyscy operatorzy wyciągnęli właściwe wnioski z tej drogiej lekcji.
