Odkryto podziemne fale. To ślady tsunami, które zakończyło erę dinozaurów
66 mln lat temu Ziemia doświadczyła jednej z najbardziej dramatycznych katastrof w swojej historii. Olbrzymia planetoida uderzyła w obszar dzisiejszego Półwyspu Jukatan w Meksyku. Wybuch o sile miliardów bomb atomowych z Hiroszimy wywołał globalne zmiany klimatyczne, a wstrząs po uderzeniu spowodował gigantyczne tsunami, które zmieniło krajobraz naszej planety. Dziś, dzięki najnowszym odkryciom geologicznym, naukowcy mogą lepiej zrozumieć skutki tej katastrofy.
Pamiętacie film "Armageddon"? Scenariusz może i był hollywoodzki, ale wizja planetoidy uderzającej w Ziemię jest jak najbardziej realna. 66 mln lat temu planeta doświadczyła czegoś, co można nazwać kosmicznym kataklizmem. Planetoida o średnicy około 10 km uderzyła w Ziemię, w miejscu, gdzie dziś znajduje się Półwysep Jukatan w Meksyku.
Gigantyczne fale po uderzeniu planetoidy wciąż kryją się pod ziemią
To wydarzenie, znane jako wymieranie kredowe, położyło kres erze dinozaurów. Ale to nie tylko bezpośrednie uderzenie było niszczycielskie. Gigantyczne tsunami, które powstało w wyniku uderzenia, również odegrało kluczową rolę w tej zagładzie.
Wyobraźcie sobie falę tsunami o wysokości około 1,6 km, pędzącą z prędkością setek kilometrów na godzinę. Takie gigantyczne fale, wywołane uderzeniem planetoidy, rozprzestrzeniły się po całym ówczesnym oceanie.
Naukowcy z Uniwersytetu Luizjany w Lafayette, kierowani przez Gary’ego Kinslanda, odkryli dowody na istnienie tych megatsunami w postaci tzw. "megaripples" – gigantycznych falowych struktur osadowych, znajdujących się około 1,6 km pod ziemią, w obszarze odpowiadającym końcowi okresu kredowego.
Pierwsze badania, przeprowadzone w 2021 r., obejmowały obszar o powierzchni około 200 km2 i ujawniły istnienie 16-metrowych megaripple. Te podziemne fale powstały w wyniku przemieszczania się osadów przez tsunami, które dotarło do wybrzeży dzisiejszej Luizjany, która wówczas znajdowała się pod wodą.
Nowe odkrycia, nowe spojrzenie na kataklizm
Nowe badania tego samego zespołu, opublikowane w czasopiśmie Marine Geology, rozszerzyły obszar badań i potwierdziły, że megaripple rozciągają się na obszarze około 2 330 km2. Te geologiczne fale mają odległość do jednego kilometra między sobą, a ich kształt zmienia się w zależności od głębokości i nachylenia dna oceanicznego.
Naukowcy wykorzystali w badaniu dane sejsmiczne 3D obejmujące regiony położone dalej w górę szelfu i w dół, w głębiej położonych wodach. Wyniki pokazują, że megazmarszczki występują na całym badanym obszarze. Naukowcy odkryli jednak również znaczące różnice w kształcie i orientacji zmarszczek w zależności od ich lokalizacji.
Więcej o tajemnicach Ziemi przeczytasz na Spider's Web:
Mechanizm powstawania tych formacji ściśle wiąże się z efektem Van Dorna, czyli sposobem, w jaki fale tsunami oddziałują z szelfem kontynentalnym. Na płytkich wodach Luizjany tsunami stopniowo traciło moc, pozostawiając po sobie bardziej symetryczne osady.
Natomiast w głębszych częściach Zatoki Meksykańskiej (albo Amerykańskiej, jak woli Donald Trup) megaripple przybrały bardziej chaotyczne kształty, wpływając na przyszłe modelowanie geologiczne regionu.
Według badaczy podobne struktury mogą znajdować się pod całym północnym wybrzeżem Zatoki Meksykańskiej, od Teksasu po Florydę. To odkrycie pozwala lepiej modelować tsunami i jego interakcje z lądem, co może pomóc w przewidywaniu skutków przyszłych kataklizmów.
Historia planetoidy z Chicxulub to nie tylko opowieść o zagładzie dinozaurów. To także przestroga dla naszej cywilizacji. Zrozumienie dynamiki tsunami, ich wpływu na geologię oraz potencjalnych zagrożeń może pomóc w ochronie współczesnych wybrzeży.
Ostatecznie Ziemia nadal krąży w przestrzeni kosmicznej, gdzie inne planetoidy czekają na swoje spotkanie z naszą planetą.
