Darowizna samochodu. Jak to zrobić? Co trzeba wiedzieć? Poradnik

Co do zasady, darowizną określa się nieodpłatne przekazanie przedmiotu - w naszym przypadku samochodu - innej osobie. O ile jednak samo przekazanie faktycznie nie wiąże się z wydatkami żadnej ze stron (wtedy mówilibyśmy przecież o tradycyjnej transakcji, gdzie jedna ze stron jest kupującym, a druga - sprzedającym), to w niektórych przypadkach i tak trzeba sięgnąć do kieszeni - tyle że odrobinę później. Kiedy i jak głęboko - o tym opowiem za chwilę. Tak jak i o wszystkich innych istotnych kwestiach.

W tym zakresie nie ma ograniczeń. Obdarować można dowolną osobę, zarówno z rodziny jak i spoza niej. Jej ewentualne pokrewieństwo ze stroną, która daruje pojazd, będzie jednak miało wpływ na wspomnianą konieczność wniesienia stosownych opłat - lub brak takiej konieczności.

Umowa darowizny została uregulowana w art. 888-902 Kodeksu Cywilnego. Szczególnie interesujący jest tu art. 890, który wskazuje, że oświadczenie darczyńcy powinno zostać złożone w formie aktu notarialnego. W praktyce nie jest to wcale konieczne, o czym mówi dalsza część paragrafu 1: umowa staje się ważna, jeśli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione (czyli samochód został faktycznie przekazany do użytku innej osobie).

Poza tą podstawową (z darowizną mamy do czynienia, gdy nieodpłatne przekazanie własności następuje za życia poprzedniego właściciela, a ze spadkiem - po śmierci tej osoby), umowa darowizny może zostać anulowana, zostać zawarta pod określonymi terminami czy też z zastrzeżeniem dotrzymania terminu jej realizacji. W przypadku spadku nie mamy do czynienia z ewentualnymi odwołaniami czy przyjmowaniem pod jakimiś warunkami - alternatywą jest po prostu odrzucenie spadku.

Gotowe, darmowe wzory można znaleźć bez problemu w sieci, ale dla pewności warto sprawdzić, czy umowa, którą przygotowaliśmy (lub dostaliśmy), ma wszystkie potrzebne elementy. Są to:

To zależy. Głównym czynnikiem odpowiadającym za wysokość podatku, który trzeba będzie zapłacić, jest stopień pokrewieństwa stron. Najniższe będą w przypadku najbliższej rodziny (tzw. I grupa podatkowa, czyli małżonek, zstępni, wstępni, rodzeństwo, macocha, ojczym, synowa, zięć, pasierb i teściowie), a najwyższe - w przypadku grupy III, czyli osób niespokrewnionych z darczyńcą. Należy mieć na uwadze, że zwykle wyszczególniana jest jeszcze 0 grupa podatkowa, która jest wydzielona z grupy I - nie należą do niej teściowie, a także synowa czy zięć.

Drugi, ale nie mniej ważny czynnik mający wpływ na wysokość podatku, to wartość auta. Rozpiszmy to.

Tutaj zasady są proste jak budowa cepa. Obdarowany należący do ww. I grupy (przypominam: członek najbliższej rodziny) po otrzymaniu takiego auta musi zapłacić podatek w kwocie równej 3 proc. wartości pojazdu.

Dalsza rodzina (II grupa podatkowa) musi się liczyć z podbiciem stawki do 7 proc.

Osoby niespokrewnione (III grupa podatkowa) przeleją do fiskusa 12 proc. wartości pojazdu.

I grupa podatkowa zapłaci 308,30 zł oraz 5 proc. nadwyżki ponad 10 278 zł.

II grupa winduje koszty do 719,50 zł i 9 proc. nadwyżki ponad 10 278 zł.

III grupa podatkowa to oczywiście dalszy wzrost kosztów. Tutaj mówimy o 1244,40 zł i 16 proc. od nadwyżki ponad 10 278 zł.

I grupa zapłaci do urzędu skarbowego 822,20 zł i 7 proc. od nadwyżki ponad 20 556 zł.

II grupa podatkowa musi się liczyć z wydatkiem na poziomie 1644,50 zł i 12 proc. ww. nadwyżki.

III grupa zapłaci 2877,90 i 20 proc. od nadwyżki ponad 20 556 zł.

Tak i nie. To zależy - ponownie - od tego, do której grupy podatkowej się należy, oraz od wartości auta.

Po pierwsze, w każdej z grup podatkowych istnieje kwota wolna od podatku - jeśli wartość pojazdu nie przekroczy wskazanej kwoty, to podatku nie trzeba będzie wpłacać. I tak, dla I grupy podatkowej mówimy o kwocie wolnej równej 9637 zł, dla grupy II - 7276 zł, a dla grupy III - 4902 zł. Ale uwaga: jeśli od danej osoby w ciągu ostatnich 5 lat otrzymano już jakąś darowiznę, to jej wartość wlicza się do podanych wyżej limitów. Czyli jeśli np. ktoś w 2020 r. podarował swojemu szwagrowi (II grupa podatkowa) rower o wartości 2000 zł, to na samochód zostaje już tylko 5276 zł. Jeśli jego wartość będzie wyższa - trzeba będzie zapłacić podatek.

Czytaj również: Volkswagen strasznie namieszał z silnikami TSI, a my próbujemy to uporządkować

Warto dodać, że póki mieścimy się w ww. kwotach wolnych, to zgłaszać darowizn nie trzeba. W praktyce jednak zwykle poleca się żeby to robić, na wypadek gdyby ktoś zapomniał o starszej darowiźnie i zostałaby przekroczona kwota wolna od podatku.

Członkowie 0 grupy podatkowej (inne źródła mówią o 1 grupie - w przypadku darowania pojazdu np. teściom warto dopytać w lokalnym urzędzie skarbowym, jak urzędnicy się na to zapatrują) co do zasady są zwolnieni z podatku od darowizny auta, niezależnie od jego wartości. Warunek jest jeden: w ciągu 6 miesięcy od przekazania samochodu, muszą to zgłosić do US na druku SD-Z2. Zapominalstwo może poskutkować koniecznością zapłaty podatku. Do druku SD-Z2 nie trzeba dołączać kopii umowy darowizny.

Pomijając opisany powyżej przypadek, na zgłoszenie darowizny jest jeden miesiąc. Do US wysyła się wtedy wypełniony druk SD-3, gdzie wskazuje się m.in. samodzielnie wyliczoną kwotę podatku (formularz SD-Z2 nie zawiera miejsca na informację o kwocie podatku, dlatego w przypadkach gdy danina dla fiskusa musi być zapłacona, SD-Z2 nie ma zastosowania). Do SD-3 dołącza się jako załącznik kopię umowy darowizny, a podatek wpłaca się w ciągu 14 dni od otrzymania decyzji naczelnika urzędu skarbowego.

Darowiznę należy zgłosić także do ubezpieczyciela pojazdu - jest na to 14 dni. Ubezpieczenie zostanie wtedy przepisane na nowego właściciela auta, chyba że ten wypowie polisę - wtedy darczyńca otrzyma zwrot składki za niewykorzystany okres ubezpieczenia.

Czytaj również: Założę się, że nie macie pojęcia, jak zapinać pasy. Zapnijcie pasy i czytajcie

Przepisy mówią o karnym opodatkowaniu darowizny wynoszącym 20 proc. od jej wartości ponad kwotę wolną od podatku. Jeśli ktoś zdał sobie sprawę, że zapomniał darowiznę zgłosić i zapłacić podatek, i jeśli nie doszukał się tego jeszcze US, to można złożyć tzw. czynny żal, czyli pismo z dobrowolnym przyznaniem się do złamania przepisów podatkowych. W takim przypadku jest szansa na uniknięcie karnego opodatkowania. Czynny żal można wysłać drogą tradycyjną, dostarczyć do US osobiście lub wysłać elektronicznie (potrzebny będzie profil zaufany lub podpis kwalifikowany).

Zadzwoń na infolinię Krajowej Informacji Skarbowej (z tel. stacjonarnych 801 055 055, z tel. komórkowych 22 330 03 30). KIS nie policzy za ciebie należnej kwoty podatku i nie przekaże w twoim imieniu żadnych dokumentów do urzędu skarbowego, ale na podstawie otrzymanych przez ciebie informacji konsultant będzie w stanie udzielić informacji, co zrobić dalej.

Zdjęcie główne: pixelrain, Shutterstock.com