Jak jeździć bez biletu we Wrocławiu? Sprawdziliśmy nowy system płatności

Stolica Dolnego Śląska poszła w ślady Londynu, gdzie pasażerowie mogą płacić za przejazdy zbliżeniem karty płatniczej. Podobnie jak na Wyspach, także i tu wciąż działa karta-portmonetka czy bilety papierowe. Najwięcej emocji i pytań budzi jednak płacenie zbliżeniówką w pokładowych kasownikach. Pojechaliśmy do Wrocławia, gdzie tak można płacić we wszystkich autobusach i tramwajach, aby sprawdzić, jak przebiega proces płatności za przejazd i czy pasażerowie mają się czego obawiać.

Na ekranie głównym mamy do wyboru najpopularniejsze bilety – jednorazowe, czasowe i grupowe.

Płatność jest bezpieczna. Zbliżenie karty do kasownika inicjuje wygenerowanie tokenu, czyli kodu w centralnym systemie, który jest przypisany do konkretnej karty. Nic się nie drukuje, więc nie mamy papierowego biletu, który moglibyśmy zgubić.

Kasowniki są dostępne we wszystkich autobusach i tramwajach transportu miejskiego.

Nie pojawiają się na nim nasze prywatne informacje takie jak numer karty, kod CVV czy lista ostatnich transakcji.

Na tej podstawie weryfikuje jego ważność.

[gallery link="file" columns="2" size="large" ids="759616,759613"]

Teraz, kiedy już wiecie, jak działa nowy system zajmijmy się nim w szczegółach.

Prawie dwa lata temu Wrocław ogłosił przetarg na stworzenie nowego systemu dystrybucji biletów komunikacji miejskiej. Z czterech ofert wybrano tę od Mennicy Polskiej, która swój system oddała do użytku – zgodnie z planem – w marcu tego roku. Wrocławianie dość szybko się do niego przekonali i już w ciągu dwóch pierwszych miesięcy opłacili za jego pomocą 2,8 mln biletów jednorazowych i czasowych (mówimy tu tylko o tych opłaconych zbliżeniowo w kasownikach!). Stanowi to blisko 60 proc. wszystkich biletów jednorazowych sprzedanych we Wrocławiu w tym okresie.

Co ważne, obecny system nie wyklucza żadnego mieszkańca.

Trzeba jednak pamiętać, że w autobusie czy tramwaju bilet kupimy jedynie zbliżeniowo. Nie jest to tzw. bug systemu, a świadoma decyzja. Przemawia za nią kilka argumentów.

Jak wyliczyła Visa przełączenie się na płatności cyfrowe może wygenerować w wybranych miastach na całym świecie korzyści stanowiące równowartość rzędu 3 proc. ich PKB rocznie. Zyskuje cała gospodarka. Podobnie jest przypadku wrocławskiego systemu.

Według danych Narodowego Banku Polskiego, w portfelach Polaków znajduje się 39,6 mln kart płatniczych. 4 spośród 5 z nich to karty zbliżeniowe. Choć stanowią one znaczną większość, to w użyciu wciąż pozostają karty bez funkcji zbliżeniowej. We Wrocławiu cały czas można je wykorzystać do płacenia za przejazd – kartą lub gotówką można płacić w kioskach i automatach. Premierze nowego systemu towarzyszyło zwiększenie ich liczby – przybyło 20 kiosków i 30 automatów biletowych. Jeżeli posiadasz kartę bez funkcji zbliżeniowej, warto wymienić ją na nową, umożliwiającą płatności zbliżeniowe – to naprawdę wygodne.

Jeśli jednak z jakiegoś powodu nie możesz opłacić przejazdu (np. gdy karta została odrzucona przez kasownik) skontaktuj się z Biurem Obsługi Klienta Urbancard. Warto też sprawdzić w swoim banku czy karta dołączona do rachunku nie ma wyłączonej funkcji zbliżeniowej. Jej włączenie powinno zająć dosłownie chwilę.

Wróciłem niedawno z Rio – pięknego miasta, po którym poruszałem się metrem. W internecie przeczytałem, że przyjezdni mogą sobie kupić kartę – portmonetkę, ale tej nie było na żadnej stacji, gdzie pytałem. Jedyną opcja było więc każdorazowe podejście do okienka i kupno żetonu…

Tymczasem, we Wrocławiu turyści nie mają takich problemów. Kasowniki są we wszystkich autobusach i tramwajach, obsługują kilka języków, a jedyne czego potrzebują, to karta zbliżeniowa.

Będąc we Wrocławiu zasięgnęliśmy języka wśród miejscowych. Część z nich pytała nas:

Krótka odpowiedź brzmi: TAK!

Dłuższa wymaga wprowadzenia. Mennica współpracowała z Visa i innymi organizacjami płatniczymi, przy projektowaniu systemu, więc o bezpieczeństwo możemy być spokojni. Wiemy już przecież, że cały system kontroli – a więc również kontroler – nie ma dostępu do danych wrażliwych.

Kontrola w autobusie czy tramwaju nie różni się w tym przypadku niczym w stosunku do płacenia zbliżeniowo za zakupy w sklepie. Nie obawiamy się przecież wyciągnąć swojej karty w markecie, choć wokół są kamery czy inni klienci. Tak samo nie powinniśmy się obawiać kontroli, bo karty nie musimy nikomu oddawać – sami zbliżamy ją do czytnika kontrolera.

Teoretycznie ktoś mógłby się przecież przebrać za kontrolera i w przebraniu (musiałby zainwestować w uniform i podrobić legitymację) ściągnąć od ludzi po 50 zł. Wyobraźmy sobie taką hipotetyczną sytuację. Złodziej musiałby najpierw wejść w posiadanie terminala. Aby go zdobyć, trzeba założyć firmę i podać swoje dane w kilku miejscach, aby w razie podejrzenia popełnienia przestępstwa organy ścigania nie miały problemów z namierzeniem danego delikwenta. Poza tym agent rozliczeniowy monitoruje przedsiębiorców, którym udostępnia terminale płatnicze. Robi to, żeby uniknąć tego typu oszustw.

To nie wszystko. Załóżmy, że łup z jednego dnia wynosi 1000 zł. Czy okraść dało się 20 osób? Otóż nie, bo pieniądze nie trafiły jeszcze na konto złodzieja – na razie znajdują się pod kontrolą organizacji płatniczej. Zadowolony złodziej kontynuuje jednak swój proceder. Nie wie, że jedna z tych 20 osób sprawdziła już swój rachunek i zgłosiła podejrzaną płatność. W ruch idą wówczas procedury, które skutkują zatrzymaniem złodzieja.

Taki proceder się po prostu nie opłaca.

Wrocławski system został już nagrodzony na konferencji Smart City, gdzie podkreślono, że miasto wyrasta na lidera innowacyjnych bezgotówkowych płatności miejskich. Zbliżeniowość, większa wygoda i szybkość wyznaczają bowiem kierunek w jakim rozwijają się miasta. Podobny system działa już w Jaworznie, Świebodzicach i Rybniku, a w planach znajduje się także wdrożenie w Warszawie. Sam nie mam nic przeciwko jego popularyzacji, bo z pomocą karty zbliżeniowej Wrocław zwiedzało się pierwszorzędnie.

Zdjęcia: Marcin Połowianiuk

*Materiał powstał we współpracy z Visa.