Planeta karłowata Haumea zaskoczyła naukowców. Obiekt posiada pierścień

Haumea - nazwa tej planety karłowatej prawdopodobnie nie powie wiele ludziom, którzy nie interesują się astronomią. Już samo pojęcie planety karłowatej może budzić niepokój. A gdy dodamy do tego, że od ponad dekady Pluton nie jest dziewiątą planetą Układu Słonecznego, obraz staje się inny, niż ten wyniesiony ze szkoły. Haumea nie jest również powszechnie znana z innego powodu. Odkryto ją stosunkowo niedawno, bo w 2003 r.

Haumea to tzw. obiekt transneptunowy, a dokładniej plutoid, który we wrześniu 2008 r. został sklasyfikowany przez Międzynarodową Unię Astronomiczną jako planeta karłowata. To ta sama instytucja, która w 2006 r. zdegradowała do tego miana Plutona. Przypomnijmy, że planeta karłowata według norm MUA to obiekt krążący wokół Słońca, posiadający masę i wielkość wystarczającą, by wykształciła się pod wpływem grawitacji i ciśnienia równowaga hydrostatyczna. Orbita planety karłowatej nie jest, w przeciwieństwie do planety, "czysta".

Pierścienie nie są czymś wyjątkowym w naszym układzie planetarnym. Najbardziej znanym ich posiadaczem jest oczywiście Saturn, ale mają je również inne gazowe olbrzymy: Jowisz, Uran i Neptun. 2 lata temu pojawiły się szacunki, że w ciągu 20 może 40 mln lat swój pierścień może "otrzymać" również Mars. Byłaby to pozostałość po księżycu planety, Fobosie, który - jak wynika z symulacji - może się rozpaść pod wpływem sił pływowych i ozdobić Marsa w sposób wyjątkowy dla wewnętrznych planet Układu Słonecznego. W 2003 r. odkryto z kolei pierścienie wokół obiektu o wdzięcznej nazwie Chariklo. To planetoida wielkości 250 km, która znajduje się między orbitami Saturna i Urana.

W styczniu 2017 r. dwanaście teleskopów naziemnych śledziło transfer Haumei przed jedną z gwiazd konstelacji Wolarza. W trakcie obserwacji odkryto, że planeta karłowata ma pierścień o szerokości 70 km, znajdujący się 2290 km od jej centrum. Zjawisko jest ciekawe ze względu na charakterystyczny kształt Haumei i jej ruch spiralny.

To nie koniec niespodzianek. Naukowcy odkryli, że planeta karłowata jest większa, niż dotychczas przypuszczano. W najszerszym punkcie ma mierzyć prawie tyle, co Pluton. W najwęższym ma mieć 1025 km, co stanowi prawie połowę średnicy Plutona. Odległość Haumei od tego ostatniego szacuje się obecnie na 2 mld km. Pełny obieg wokół Słońca zajmuje jej 285 lat.

Dzięki zaskakującym odkryciom pojawiły się mocne argumenty na korzyść misji sondy bezzałogowej, która mogłaby odwiedzić Haumeę. Oczywiście również bez pierścienia jest to obiekt interesujący astronomów.