Więcej pieniędzy w kieszeniach koncernów tytoniowych. To idealny moment, by rząd upomniał się o pieniądze
Szara strefa w branży tytoniowej jest rekordowo niska. Polacy palą legalnie, a koncerny tytoniowe się bogacą. Zdaniem byłego wiceministra finansów to znakomity moment, by o swoje z tego tortu upomniało się państwo. Do ugrania są dodatkowe 3 mld zł z akcyzy na papierosy.
Od ponad 18 proc. do niespełna 10 proc. w 5 lat – udział szarej strefy w polskim rynku wyrobów tytoniowych błyskawicznie leci w dół. W pierwszym kwartale tego roku było jeszcze lepiej – odsetek spadł do zaledwie 6,3 proc.
Za ten sukces odpowiada kilka czynników. Dość istotny jest z pewnością wzrost cen papierosów za naszą wschodnią granicą. Do ograniczenia nielegalnej sprzedaży przyczyniły się także działania polskich służb: Centralnego Biura Śledczego Policji, Krajowej Administracji Skarbowej i Straży Granicznej. W I półroczu tego roku służby przejęły blisko 169 mln szt. papierosów i 410 ton tytoniu.
Cała sytuacja jest korzystna dla koncernów tytoniowych. Bo palacze zostawiają więcej pieniędzy w ich kieszeniach, kupując legalne papierosy. Największymi wygranymi są przede wszystkich producenci tanich papierosów (tych do 11,99 zł), których udział w rynku szacuje się na 63 proc.
Akcyzą w tanie papierosy
I to właśnie o ich opodatkowaniu mówi dyrektor Instytutu Ekonomii w Społecznej Akademii Nauk (IE SAN) prof. Konrad Raczkowski. Ale po kolei. Były szef resortu finansów wskazuje, że warto rozważyć pewną delikatną reformę, dotyczącą akcyzy na wyroby tytoniowe. Chodzi o zmniejszenie części procentowej przy jednoczesnym podniesieniu części kwotowej. Po co? Bo w ten sposób producenci tanich papierosów mają związane ręce nie mogąc stosować atrakcyjnych promocji cenowych.
Taka sytuacja miała miejsce ponad dekadę temu, w 2009 roku. Rząd podniósł stawkę kwotową o 40 proc., a obniżył stawkę procentową o 10 proc. Branża tytoniowa oczywiście biadoliła, ale już w pierwszym roku budżet zarobił na tym ruchu dodatkowe 2,6 mld zł z akcyzy na papierosy.
Zmniejszenie udziału części procentowej i podniesienie części kwotowej w akcyzie spowoduje, że niska cena przestanie grać na korzyść sprzedających. Ważny będzie sam fakt, że po prostu handlują papierosami.
W dominującym u nas segmencie papierosów tanich budżet ma do odzyskania z akcyzy dodatkowe 3 mld złotych rocznie
– tłumaczył prof. Raczkowski w rozmowie z agencją ISBnews.
Koncerny tytoniowe straszyły na wyrost
Wnioski? Być może korzystniejszej chwili na zarobienie dodatkowych pieniędzy na akcyzie już nie będzie. Obawy koncernów tytoniowych o wzrost szarej strefy w wyniku wzrostu akcyzy w 2020 r. okazały się bezpodstawne. Tendencja jest dokładnie odwrotna. W dodatku jesteśmy właśnie w środku prac nad Nowym Ładem, co sprzyja refleksji nad tym, czy budżet czerpie odpowiednio duże dochody od branży tytoniowej.
Już po podatku CIT płaconym przez firmy z tej branży widać, że płacą go nierówno. Żeby nie powiedzieć, że jedna płaci go za wszystkich od wielu lat, odprowadzając mniej więcej ¾ całości tego podatku w branży. Uszczelnianie CIT-u to jeden filar. Drugim jest maksymalizacja wpływów z akcyzy. A malejąca od lat szara strefa daje ku temu dobre powody:
Wbrew obawom, że otwarcie granic spowoduje powrót przemytu papierosów ze Wschodu, nic takiego u nas nie następuje. Odzyskiwanie legalnej sprzedaży na rynku tytoniowym oznacza natomiast, że rosną zyski producentów papierosów. Należałoby więc oczekiwać, że te zyski solidarnie odczuje też budżet państwa, choćby w postaci wyższych wpływów z akcyzy
– dowodzi prof. Raczkowski
Apele o podniesienie akcyzy na papierosy pojawiają się także ze strony środowisk lekarskich. Organizacje medyczne zauważają, że tanie papierosy mogą w pewien sposób zachęcać do palenia nastolatków, osoby mniej zamożne i gorzej wykształcone. Czyli te, które są wyjątkowo narażone na uzależnienie od dymka.
