Dwie duże firmy ubezpieczeniowe ukarane. Poszło o nielegalne zapisy w umowach
Generali Życie musi zapłacić ponad 11 mln zł kary, a Allianz Życie musi wypłacić swoim klientom rekompensaty. Taką decyzję podjął Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów po stwierdzeniu, że obie spółki stosują klauzule niedozwolone w podpisywanych klientom umowach. Dla Generali to może być początek konsekwencji finansowych, bo klienci tego ubezpieczyciela na podstawie decyzji UOKiK-u mogą wysunąć roszczenia.
O dwóch decyzjach dotyczących stosowania klauzul niedozwolonych przez firmy ubezpieczeniowe UOKiK poinformował w poniedziałek. Sankcje objęły Generali Życie Towarzystwo Ubezpieczeń oraz Towarzystwo Ubezpieczeń Allianz Życie, wcześniej znane jako Aviva Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie. W obu przypadkach dotyczyły one opłat w ubezpieczeniach na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym UFK.
Przedsiębiorcy nie mogą wykorzystywać swojej silniejszej pozycji i zamieszczać w umowach postanowień, które ograniczają prawa konsumentów i są dla nich niekorzystne finansowo – mówi Tomasz Chróstny, prezes UOKiK-u.
Generali: opłata do 80 proc. składki
UOKiK ustalił, że w latach 2016-2018 Generali Życie oferowało wieloletnie umowy o ubezpieczenie na życie z UFK o nazwie Pro Familia. Prezes UOKiK-u uznał postanowienia umowne określające tak zwane opłaty alokacyjne w tym produkcie za niedozwolone. Klauzule te pozwalały ubezpieczycielowi pobierać w pierwszych dwóch latach obowiązywania umowy– w zależności od wieku ubezpieczonego – od 50 aż do 80 proc. składki regularnej. Co więcej, spółka pobierała też kilka innych opłat, np. administracyjną, operacyjną, za ryzyko.
Postanowienia określające mechanizm pobierania opłat alokacyjnych miały zniechęcać konsumentów do odstąpienia od umowy. Ryzyko utraty znacznej części zgromadzonych oszczędności mogło skłaniać ubezpieczonych do kontynuowania umów, mimo że chcieliby się z nich wycofać. W ten sposób spółka ograniczała konsumentom prawo do rozwiązania umowy. Niedopuszczalne jest także przerzucanie na konsumentów kosztów, które powinny być zaliczane do ryzyka prowadzenia działalności gospodarczej – wyjaśnia Chróstny.
UOKiK uznał, że wysokie opłaty alokacyjne w pierwszych dwóch latach obowiązywania umów mają podobną funkcję jak kwestionowane kilka lat temu opłaty likwidacyjne pobierane przez ubezpieczycieli, gdy konsumenci chcieli rozwiązać polisy z UFK przed terminem. W obu przypadkach często oznaczało to utratę zdecydowanej większości oszczędności przez klientów.
Kara dla Generali Życie TU to aż 11,2 mln zł. To jeszcze nie wszystko, bo spółka musi też poinformować konsumentów o decyzji i jej skutkach, czyli o tym, że zakwestionowane klauzule należy traktować tak, jakby ich nie było w umowie. To oznacza, że po uprawomocnieniu się decyzji konsumenci będą mogli się na nią powoływać w sądzie przy dochodzeniu roszczeń.
Allianz: klauzule modyfikacyjne
Niedozwolone działania drugiej z firm mają nieco inny charakter, ale tu także chodzi o klauzule abuzywne w umowach. Chodzi o stosowanie klauzul modyfikacyjnych umożliwiających podwyżki różnych opłat w umowach spółki Aviva Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie, obecnie funkcjonującej pod nazwą Towarzystwo Ubezpieczeń Allianz Życie. UOKiK przyznaje, że zainteresował się nimi po zawiadomieniu Komisji Nadzoru Finansowego.
Zakwestionowane przez UOKiK postanowienia przyznawały ubezpieczycielowi prawo do jednostronnej zmiany warunków umów ubezpieczeń na życie z UFK na podstawie nieprecyzyjnych przesłanek. Umożliwiały one firmie dokonywanie zmian tak ważnych dla konsumentów opłat, jak opłaty administracyjne, alokacyjne, manipulacyjne, za zarządzanie i administrację UFK czy zwiększenia składki regularnej przy jednoczesnym zachowaniu lub nawet obniżeniu sumy ubezpieczenia.
W momencie zawierania umowy konsument musi otrzymać jasne, dokładne i jednoznaczne informacje na temat zasad wprowadzania przez przedsiębiorcę ewentualnych podwyżek. W tym przypadku tak nie było. W umowach nie były sprecyzowane przesłanki wzrostu opłat, spółka wskazywała tylko na niedookreślone wskaźniki, które będzie brała pod uwagę. Ponadto nie została zachowana równowaga stron – umowy nie przewidywały analogicznych obniżek opłat w przypadku spadku tych wskaźników. Tego rodzaju postanowienia naruszają dobre obyczaje i zbiorowe interesy konsumentów – wyjaśnia Tomasz Chróstny.
Dzięki temu, że w trakcie postępowania ubezpieczyciel poszedł na pełną współpracę z UOKiK-iem, uniknął kary finansowej, ale poniesie inne konsekwencje. Allianz Życie zobowiązał się, że przestanie stosować niedozwolone postanowienia, poinformuje o nich konsumentów i wypłaci poszkodowanym rekompensaty.
UOKiK przypomina, że rekompensaty przysługują uczestnikom grupowych ubezpieczeń na życie z UFK, którym na mocy zakwestionowanych klauzul ubezpieczyciel podniósł w rocznicę ubezpieczenia koszty ochrony ubezpieczeniowej lub za ryzyko śmierci. Otrzymają oni zwrot pieniędzy wynikających z podwyżek składki pobranych od 17 kwietnia 2016 r. do dnia zaniechania praktyki. Zwrot nastąpi jako wypłata na konto ubezpieczającego, który powinien przekazać pieniądze uczestnikowi ubezpieczenia (ubezpieczonemu) lub – w przypadku braku aktywności konsumenta - w jednostkach ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych.
