Historia jednego zdjęcia: Bogowie kardiochirurgii
Premiera filmu „Bogowie” to świetna okazja, by poznać historię profesora Zbigniewa Religi, polskiego pioniera w dziedzinie transplantologii. Być może nie wszyscy o tym wiedzą, ale prof. Religa jest również bohaterem jednej ze 100 najważniejszych fotografii wszech czasów według National Geographic.
Zbigniew Religa był polskim kardiochirurgiem, który jako pierwszy w naszym kraju wykonał udany przeszczep serca. Miało to miejsca 5 listopada 1985 roku. Z dzisiejszej perspektywy taki zabieg nikogo już nie szokuje, ale w latach osiemdziesiątych był to niesamowity przełom i ogromne osiągnięcie transplantologii. Zwłaszcza, że cała ta niezwykła historia działa się w prowizorycznych i archaicznych, jak na dzisiejsze standardy, warunkach. Te wydarzenia przedstawia film „Bogowie”, który właśnie wszedł na ekrany kin.
Fotografia warta więcej niż tysiąc słów
Fotografia o której mowa pojawia się na samym końcu filmu "Bogowie". Reżyser, Łukasz Palkowski, oddał jej tym samym niesamowitą przysługę. Aby zrozumieć i docenić to zdjęcie, trzeba bowiem znać jego kontekst, czyli historię za nim stojącą. Po dwugodzinnym seansie zarówno historia, jak i samo zdjęcie, uderzają wyjątkowo mocno.
Zdjęcie zostało wykonane w nocy z 4 na 5 sierpnia 1987 roku, w klinice profesora Religi w Zabrzu. Przedstawia ono finał dziewiętnastej operacji przeszczepu serca w wykonaniu Religi. Zdjęcie wykonał James L. Stanfield, fotograf National Geographic. Fotografia została wykonana na sali operacyjnej, tuż po kilkunastogodzinnej operacji przeszczepu serca. Siedzący po lewej stronie profesor Religa monitoruje pracę serca swojego pacjenta, podczas gdy jego skrajnie wyczerpany asystent śpi w rogu sali. Tej nocy asystent wspierał profesora w dwóch operacjach przeszczepu. Obie zakończyły się sukcesem.
Jak mówią fotografowie w swoim żargonie, to zdjęcie „gada”. Jest to przykład fotografii, która opowiada historię jednym obrazem. Za każdym razem gdy widziałem to zdjęcie, musiałem się przy nim zatrzymać. Zupełnie inaczej, niż w przypadku tysięcy zdjęć, które "scrollujemy" codziennie w Internecie. Umieszczenie tego zdjęcia na końcu filmu Palkowskiego jest bardzo ciekawym zabiegiem, który z jednej strony pieczętuje rzeczywistość przedstawianych w filmie wydarzeń, a z drugiej, wywołuje u widza prawdziwe ciarki, właśnie przez swoją autentyczność.
Fotografia ta została uznana przez National Geographic za najlepsze zdjęcie 1987 roku. Kilkanaście lat później magazyn NG uznał ją za jedną ze stu najważniejszych fotografii w historii.
Na słynnym zdjęciu obok profesora Religi i jego asystenta, nie mniej ważna jest też trzecia postać, czyli pacjent leżący wśród plątaniny kabli nie najnowszej aparatury. Tym pacjentem jest Tadeusz Żytkiewicz, który dziś ma 88 lat, a z nowym sercem żyje już 27. rok. Ten fakt sprawia, że jest on najdłużej żyjącą w Polsce osobą po przeszczepie serca.
A tak o zdjęciu pisze magazyn National Geographic:
