Unijne sankcje to kpina. Oto, jak Bruksela nadal finansuje wojnę w Ukrainie
Z lektury najnowszego raportu Niezależnego Centrum Badań nad Energią i Czystym Powietrzem (CREA) wynika, że Bruksela nie robi wszystkiego, żeby przydusić gospodarczo Rosję za wywołanie wojny w Ukrainie. Niby uzgodniono już szósty pakiet sankcji, ale Putin jak czerpał zyski ze sprzedaży paliw kopalnych, tak dalej to robi. I to wcale nie przez Azję, która miała teraz ustawić się frontem do Rosji. Odpowiedzialność Unii Europejskiej jest bezdyskusyjna.
Mogłoby się wydawać, że Bruksela dwoi się i troi, żeby ukarać Rosję za wywołanie wojny w Ukrainie. Przywódcy UE co chwilę mówią o konieczności uniezależnienia się od rosyjskich paliw kopalnych, w czym mają pomóc kolejne sankcje. Na przeszkodzie (jeżeli chodzi o rosyjską ropę, bo ewentualny „ban” na gaz z tamtego kierunku ma zdecydowanie więcej przeciwników) stoją Węgrzy oraz trochę Czesi i Słowacy. Jednak nowy raport CREA pokazuje, że to wcale nie jest prawdą. I Putin dalej może finansować swoje działania wojenne, głównie dzięki sprzedaży surowców energetycznych.
Bądźmy ze sobą szczerzy. 1300 pocisków, które Rosja wystrzeliła na ukraińskie miasta w ciągu pierwszych dwóch miesięcy wojny, kosztowało 7,7 mld euro. Ale w tym samym czasie UE zapłaciła Rosji 44 miliardy euro za paliwo. Mamy krew na rękach, bo finansujemy wojnę - stwierdził bezkompromisowo w trakcie konferencji klimatycznej w Austrii Arnold Schwarznegger.
Paliwa kopalne z Rosji opłacają wojnę
CREA w swoim najnowszym opracowaniu wykazuje, że Rosja zarobiła 98 mld dol. na eksporcie paliwa w ciągu pierwszych 100 dni wojny w Ukrainie. Z czego większość trafiła do UE. Bruksela ma odpowiadać w tym czasie za 61 proc. rosyjskiego eksportu paliw kopalnych, o wartości 60 mld dol. Głównym źródłem rosyjskich zysków była sprzedaż ropy naftowej (46 mld euro), gazu rurociągowego (24 mld euro), skroplonego gazu LNG (5,1 mld euro) oraz węgla (4,8 mld euro).
W ciągu 100 dni od czasu wybuchy wojny największym importerem węgla z Rosji była Japonia, która na ten cel wydała 500 mln euro. Na kolejnych pozycjach znajdują się Niderlandy, Chiny, Tajwan, Korea Południowa, Indie, Turcja, Niemcy, Polska i Włochy. Z kolei w przypadku gazu ziemnego zdecydowanym liderem są Chiny (wydały na ten cel 13,2 mld dol.), potem Niemcy (12,7 mld dol.), Włochy (8,2 mld dol.), Holandia (8,4 mld dol.), Turcja (7 mld dol.), Polska (4,6 mld dol.), Francja (4,5 mld dol.) i Indie (3,6 mld dol.). Taki popyt na rosyjskie paliwa kopalne zbilansował straty rosyjskiego importu, który tracił w maju nawet 200 mln euro dziennie.
UE odpowiada za transport rosyjskich surowców
Analitycy CREA ustalili ponadto, że od kwietnia do maja 68 proc. rosyjskiego eksportu paliw kopalnych w kierunku Europy było transportowane statkami należącymi do firm z UE, Wielkiej Brytanii i Norwegii. Swoje transakcje handlowe w maju z Rosją podtrzymywały takie firmy jak Exxon, Shell i Total. Autorzy raportu zwracają uwagę również na rekordowe zakupy gazu LNG przez Francję, która nie posiada własnych złóż, ale ma za to cztery terminale gazowe w swoich portach. W ten sposób od początku roku Francja zaimportowała rekordową ilość 136 terawatogodzin LNG. To prawie jedna trzecia rocznego zużycia.
Większość z nich to zakupy natychmiastowe, a nie kontrakty długoterminowe, Francja świadomie decyduje się na korzystanie z rosyjskiej energii w następstwie inwazji - przekonuje Lauri Myllyvirta, analityk CREA.
Trzeba zmniejszyć zapotrzebowanie na energię
Jak w takim razie można uniezależnić się energetycznie od Rosji i czy to w ogóle jest możliwe? Profesor Felix Creutzig, kierownik Katedry Ekonomii Zrównoważonego Rozwoju na Uniwersytecie Technicznym w Berlinie, przekonuje, że zna odpowiedź na tak postawione pytanie. Jego zdaniem to zadanie jest trudne do zrealizowania, ale jak najbardziej możliwe. Jak na razie Rosja dostarcza do UE ok. 40 proc. gazu, blisko 50 proc. węgla i jakieś 25 proc. ropy naftowej. Creutzig twierdzi, że zerwać z takim uzależnieniem można tylko w jeden sposób.
Rozwiązanie polega na zmniejszeniu zapotrzebowania na energię: należy uprawiać więcej żywności i mniej paszy, mniej jeździć samochodem i latać samolotem, zmniejszyć temperaturę - uważa prof. Felix Creutzig.
Niemiecki naukowiec proponuje m.in. częstsze podejmowanie przez Europejczyków telepracy. Dane z blokad zastosowanych w pandemii COVID-19 wskazują, że dzięki temu emisja gazów cieplarnianych pochodzących z transportu lądowego spadła o 40 proc. Kolejnym krokiem powinno być zmniejszenie maksymalnych prędkości na europejskich drogach.
W skali globalnej obniżenie ograniczeń prędkości dla samochodów osobowych i ciężarowych o 10 km/h pozwoliłoby zaoszczędzić 430 tys. baryłek produktów naftowych dziennie, co odpowiada zużyciu ropy w Pakistanie - podpowiada Creutzig.
Strefy czystego transportu i maksymalna temperatura w domu
Co jeszcze mogłoby pomóc w zerwaniu z uzależnieniem od rosyjskich paliw kopalnych? M.in. wprowadzenie w największych miastach stref czystego transportu. Obecnie rozważa to m.in. Berlin i Paryż. Do tego trzeba budować jeszcze więcej ścieżek rowerowych i jak najczęściej starać się zastępować podróż samolotem - na tę pociągiem. Ale to jeszcze nie wszystko. Mowa jest również o niższej temperaturze w budynkach.
Obniżenie zapotrzebowania na ogrzewanie powinno ostatecznie obniżyć ceny energii, co pomoże gospodarstwom domowym o niskich dochodach. Rządy krajów OECD powinny rozważyć wprowadzenie obowiązku utrzymywania temperatury 19°C jako maksymalnej temperatury w pomieszczeniach następnej zimy - twierdzi prof. Felix Creutzig.
Naukowiec wspomina jeszcze m.in. o transparentym ukazywaniu realnego zużycia energii przez instytucje publiczne, o efektywniejszej produkcji przemysłowej (np. z mniejszym udziałem stali) oraz o możliwym opodatkowaniu emisji gazów cieplarnianych w sektorze spożywczym.
Niektórzy analitycy przewidują, że opodatkowanie żywności w wysokości 52 dol. za tonę wyemitowanego CO2 zmniejszyłoby emisje z sektora rolniczego o 9 proc., na przykład poprzez zachęcanie rolników do stosowania mniejszej ilości nawozów azotowych - twierdzi Creutzig.
