W Europie zwracają opakowania na potęgę. Polacy wciąż muszą czekać
Trudno już zliczyć rządowe zapowiedzi dotyczące wprowadzenia w Polsce systemu kaucyjnego. Za każdym razem z bliżej nieznanych przyczyn przyjęcie tych regulacji oddalane jest w czasie. Chociaż teraz Ministerstwo Klimatu i Środowiska zakończyło już swoje prace nad tym dokumentem i niebawem pochylić nad nim ma się też rząd. Tymczasem z najnowszych badań wiemy, jak ten mechanizm zwrotów opakowań oceniany jest w Europie.
Wiceminister klimatu i środowiska Jacek Ozdoba twierdzi, że resort zakończył już swoje prace nad projektem rozwiązań legislacyjnych powołujących system kaucyjny do życia w Polsce. Niebawem ma się nad nim pochylić rząd. Wszystko ma się na tyle szybko odbyć, że przyjęcie tych przepisów przez Sejm ma nastąpić jeszcze w tej kadencji Sejmu, co może jednak okazać się trudne przez zaplanowane na jesień wybory parlamentarne. Wcześniej trzeba będzie jeszcze klepnąć dyrektywę plastikową (Single-Use Plastic).
Obie ustawy działają w tandemie - twierdzi Jacek Ozdoba.
Co na razie wiemy o polskim systemie kaucyjnym? Ma dotyczyć takich opakowań jak szklane butelki do 1,5 l objętości i plastikowe baletki do 3 l. Do tego dochodzą jeszcze aluminiowe puszki. System ma być bezparagonowy, czyli zwrot opakowania nie będzie wiązać się z okazaniem dowodu (paragonu) na jego zakup. Obowiązek wprowadzenia kaucji ma dotyczyć sklepów o powierzchni powyżej 200 m kwadr.
W systemie kaucyjnym opłata po stronie wprowadzającego na rynek produkt to raptem około 5–7 gr w przypadku szklanej butelki i jakieś 2–3 gr dla butelek PET. Takie stawki wskazują, że system może się samofinansować - przekonuje w rozmowie z Bizblog.pl Filip Piotrowski ze Stowarzyszenia Zero Waste.
System kaucyjny wzbudza zaufanie Europejczyków
System kaucyjny funkcjonuje już w 12 krajach europejskich, a w 15 kolejnych trwają nad nim prace. Jak wylicza Anna Larsson, dyrektor ds. wdrażania modeli GOZ w Reloop Platform, obecnie korzysta z niego w sumie ok. 133 mln Europejczyków. Czy są zadowoleni z tych rozwiązań? Odpowiedzi na to pytanie postanowiła poszukać TOMRA Collection, firma z branży recyklingowej, która w tym celu przebadała nastroje konsumenckie w siedmiu krajach: Słowacji, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Danii, Niemczech i Holandii. I okazuje się, że dla większości z przepytanych, kaucja to bardzo dobre rozwiązanie. Aż 93 proc. respondentów zwraca co najmniej 90 proc. całkowitej liczby objętych kaucją pojemników po napojach.
Nadają oni w ten sposób wartość surowcom, które mogą być wielokrotnie przetwarzane - przekonuje Konrad Robak, Country & Business Development Manager w TOMRA Collection Polska.
Za co Europejczycy cenią najbardziej system kaucyjny? Głównie z powodu zwrotu pustych butelek i puszek (76 proc. ankietowanych), ale także za troskę o środowisko (59 proc.), za większą chęć dbania o porządek w domu (44 proc.) i za czystość i zmniejszenie ilości śmieci w miejscach publicznych (42 proc.).
Dla właścicieli sklepów ważną informacją jest to, że konsument chce przeznaczyć zwróconą kwotę kaucji na zakupy w tym samym sklepie, w którym ją otrzymał. Zdeklarowało to aż 87 proc. badanych - uzupełnia Konrad Robak.
Kaucja, czyli jeszcze sporo do zmiany
Nigdzie jednak nie jest tak dobrze, żeby nie mogłoby być jeszcze lepiej. I tak samo jest z europejskimi systemami kaucyjnymi. Zdecydowana większość respondentów (66 proc.) chce rozszerzenia obecnego mechanizmu o kolejny rodzaj opakowań. Przepytani na tę okoliczność Europejczycy chcieliby też szybszej obsługi, stąd 48 proc. z nich wskazuje na recyklomaty. I też coraz więcej celuje w cyfrowe transakcje. 36 proc. ankietowanych stwierdziło, że chciałoby otrzymać zwrot kaucji na kartę lojalnościową lub aplikację (odsetek ten był najwyższy w Szwecji i Finlandii, odpowiednio 46 proc. i 41 proc.), a 31 proc. chciało otrzymać cyfrowy bon zamiast papierowego.
