Dzieje się. Padła deklaracja ws. unijnego bana na energię z Rosji. Dla Putina byłby to koniec, Scholz się zapłacze
Na początku wojny w Ukrainie unijni dyplomaci wysyłali w kierunku Moskwy sygnały, że w gdyby Putin zdecydowałby się na użycie broni chemicznej albo zbombardowanie Kijowa, w grę wejdą sankcje energetyczne. Ale z ostatnich słów wiceprzewodniczącego Komisji Europejskiej Josepa Borrella wynika, że Bruksela z takimi restrykcjami wcale nie musi czekać na ostatni moment.
Jak bardzo UE jest uzależniona energetycznie od Rosji? W 2021 r. unijny import energii z tego kierunku warto był 108 mld. dol. W ten sposób 40 proc. używanego w Unii gazu pochodziło od Putina i więcej niż 25 proc. ropy. Wcale nie lepiej jest z węglem. Rosyjski udział w imporcie węgla energetycznego do UE wynosił w ubiegłym roku prawie 70 proc., co dotyczyło w głównej mierze Niemców i Polski.
I chociaż karząc Moskwę za agresję na Ukrainie, Zachód odbiera jej Netfliksa i Big Maca, to w energetycznych relacjach nic się nie zmienia. Dość powiedzieć, że od czasu rosyjskiej napaści - co wykazuje licznik organizacji badawczej CREA - państwa UE zapłaciły Rosji za paliwa kopalne ponad 16,5 mld euro, z czego najwięcej, bo ponad 10,5 mld euro za gaz ziemny. Nie wiadomo, jak długo będzie jeszcze funkcjonował ten licznik, ale coraz bliżej do tego, żeby UE zerwała energetyczne więzi z Rosją.
Jesteśmy gotowi na rozmowy o sankcjach energetycznych nałożonych na Rosję - zapowiedział wiceszef KE Josep Borrell, odpowiedzialny za za sprawy zagraniczne i politykę bezpieczeństwa.
Rosyjska energia na cenzurowanym
Do tej pory UE nałożyła na Rosję szereg sankcji, w tym m.in. zakaz inwestowania w rosyjski sektor energetyczny. Te restrykcje wycelowane są głównie w tamtejsze spółki energetyczne: Rosnieft, Transnieft i Gazprom. Tyle tylko, że za tym nie poszedł żaden zakaz, żeby jednocześnie od nich dalej nie kupować energii. Wcześniej Bruksela twierdziła, że dojdzie do embarga na rosyjską energię o ile Putin zdecyduje się zintensyfikowanie swojej agresji i użyje broni chemicznej lub zbombarduje Kijów.
Na takie rozwiązanie, dotyczące zakazu importu głównie rosyjskiej ropy, liczą w pierwszej kolejności kraje nadbałtyckie. Za takimi sankcjami od początku opowiadają się Stany Zjednoczone. Pewnie temu też będą poświęcone rozmowy amerykańskiego prezydenta Joe Bidena, który przy okazji wizyty w Polsce (25.03) spotka się też sojusznikami z NATO, UE oraz grupą G7.
Gaz z Rosji, czyli zdania podzielone
Nie wiadomo, jak do końca zachowają się Niemcy. Kanclerz Erik Scholz jest bardzo ostrożny, jeżeli chodzi o zakaz dla rosyjskiej energii, od której są w dużej mierze uzależnieni. Mimo ostatnich inicjatyw, dzięki którym Berlin zawiązał długoterminowe partnerstwo energetyczne z Katarem, który do 2025 r. niemal podwoi produkcję LNG, uzależnienie od Rosji będzie cały czas na tym samym poziomie.
Gorzka wiadomość jest taka, że nadal potrzebujemy rosyjskiego gazu. Nie możemy w ciągu trzech tygodni naprawić błędów strategicznych - trzeba przyznać, że popełnionych w ostatnich dziesięcioleciach - stwierdził w telewizji ARD, w programie „Reportaż z Berlina” wicekanclerz oraz minister gospodarki i technologii Robert Habeck.
Takiej możliwości nie wyklucza za to francuski prezydent Emmanuel Macron, który w kwietniu będzie ubiegał się o reelekcję, a w sprawie nowych sankcji nałożonych na Rosję wypowiada się jednoznacznie: nie powinno być żadnych tematów tabu. Chociaż prof. Stanisław Nagy z Wydziału Wiertnictwa, Nafty i Gazu krakowskiej Akademii Górniczo-Hutniczej w takie deklaracje trochę wątpi.
Nie wydaje się, żeby Niemcy czy inne niektóre inne kraje z Europy Środkowo-Wschodniej mogły w łatwy sposób zastąpić rosyjski gaz. Zakładam, że nie będzie przerwy w dostawach gazu z Rosji na Węgry czy do Bułgarii – przekonuje.
Ryzyko dla niektórych rafinerii
Z kolei Polski Instytut Ekonomiczny uważa, że odcięcie się od rosyjskiej kroplówki z energią jest jak najbardziej możliwe. Ograniczenie importu rosyjskiej ropy do UE jest konieczne, aby odciąć kluczowe źródła finansowania wojennej ekspansji tego kraju – mówi Piotr Arak, dyrektor PIE. Instytut jednocześnie zauważa, że od 2010 r. udział rosyjskiej ropy w imporcie unijnym spadł z 34 proc. do 25 proc. w 2019 i 2020 r. I dotyczy to także Polski.
O ile jednak w 2000 r. Polska importowała z Rosji aż 93 proc. ropy, to w ostatnim czasie następuje dywersyfikacja dostaw dzięki kontraktom z Arabią Saudyjską, Stanami Zjednoczonymi czy Norwegią - zauważa Magdalena Maj, kierownik zespołu klimatu i energii w PIE.
KE chce do końca 2022 r. zmniejszyć z kolei import rosyjskiego gazu o dwie trzecie.
To będzie niezwykle trudne, ale da się to zrobić
przekonuje wiceszef KE Frans Timmermans.
Jak? Ma być więcej biogazu, więcej LNG, a także powinny powstać nowe zakłady produkujące wodór. Do tego wszystkiego państwa UE mają być też lepiej zsynchronizowane energetycznie. Chodzi również o stosowne regulacje prawne, które zadbają o właściwe wypełnianie magazynów gazu przed zimą. Ale to jeszcze nie wszystko. Niebezpieczeństwo czyha też gdzie indziej.
Niektóre rafinerie europejskie są zoptymalizowane do wykorzystania ropy rosyjskiej i będą mniej wydajne, jeśli będą produkować ropę innej jakości - wskazuje think tank Bruegel.
W ten sposób zagrożone mają być rafinerie w Polsce, Niemczech, Czechach, Austrii, na Węgrzech i Słowacji - znajdujące się wzdłuż rurociągu „Przyjaźń”. Bruegel poleca również Europie zawiązanie Transatlantyckiego Paktu Energetycznego, żeby w ten sposób uwolnić w USA wolne moce produkcyjne.
