Korbowód i wszystko, co musisz o nim wiedzieć. Co to jest i czy się psuje?

Każdy tłokowy silnik spalinowy posiada korbowód – a w zasadzie to zwykle nawet kilka, bo liczba tychże jest uzależniona od liczby tłoków. Co to jest ten korbowód, do czego służy i czy może ulec awarii?

Nawet osoby nieinteresujące się motoryzacją – lub interesujące się, ale dopiero zdobywające wiedzę w tym temacie – zwykle kojarzą, że istnieje coś takiego jak cylindry, i że typowy samochód osobowy ma takich cylindrów kilka – mniejsza o dokładną liczbę. Ba – być może kojarzą też, że w cylindrach poruszają się tłoki. No dobrze, ale silnik nie działa przecież dzięki magii i te tłoki muszą być jakoś połączone z wałem korbowym, prawda?

Ano prawda. I za to właśnie odpowiada korbowód

Korbowód to część mechanizmu korbowego, która służy do zamiany ruchu posuwisto-zwrotnego tłoka na ruch obrotowy wału korbowego lub – np. podczas hamowania silnikiem – odwrotnie. Choć elementów składowych w znaczeniu pojedynczych części jest w korbowodzie więcej, w praktyce zwykle wymienia się jego główne sekcje, czyli stopę, trzon i główkę. Stopa jest zwykle dzielona i jest właśnie tym elementem, który współpracuje z wałem korbowym, natomiast główka – z tłokiem. Trzon zwykle ma przekrój dwuteowy dla zwiększenia sztywności i odporności na odkształcenia.

Ze względu na działające na korbowód duże siły (ściskanie, rozciąganie, zginanie), musi być on wykonany z odpowiednio wytrzymałych materiałów. Zwykle stosuje się stal do ulepszania cieplnego, która jest kuta matrycowo. Rzadziej stosowane są też elementy odlewane – i to niekoniecznie w najtańszych i najsłabszych silnikach, bo przez wiele lat z powodzeniem z korbowodów odlewanych korzystał chociażby Aston Martin w swoich silnikach V12 (swego czasu potwierdzałem nawet tę informację u Astona).

Czy ten element może się zepsuć, uszkodzić?

Generalnie tak, choć nie są to często spotykane przypadki. Uszkodzenia korbowodów dzielimy na zmęczeniowe – związane np. z niewystarczająco wytrzymałym stopem metalu wykorzystanym do produkcji elementu – oraz na udarowe, związane z uderzeniem tłoka o coś nieściśliwego – ciało obce, urwany zawór czy… wodę, w przypadku zassania jej do silnika. Generalnie pokrzywienie korbowodu – a tym bardziej kilku – oznacza koniec jazdy. Nawet jeśli silnik będzie pracować, to w sposób nierówny, czasem z towarzyszącymi temu metalicznymi stukami.

Załóżmy, że mamy do wymiany korbowód (lub kilka). Ile to kosztuje?

To oczywiście zależy od samochodu i silnika, problem jest natomiast taki, że do wielu samochodów (silników) zwykłe sklepy z częściami nie oferują tych części – w zamian można sobie kupić np. zestaw panewek korbowodowych, które odpowiadają za ograniczenie tarcia pomiędzy stopą korbowodu a powierzchnią wału korbowego. I w niektórych przypadkach warto to rozważyć, bo istnieje niemała grupa silników, gdzie panewki wytrzymują stosunkowo niewiele (np. 80-150 tys. km). Ale oczywiście nie oznacza to, że trzeba sobie całkowicie odpuścić poszukiwania korbowodów – nie przedłużajmy więc i zerknijmy na przykładowe ceny zamienników. Uwaga: warto też popytać o oryginalne części w ASO – nie mówię, że będzie tanio (choć czasem zdarzają się miłe niespodzianki), ale to w przypadku wielu marek chyba najpewniejsze miejsce jeśli mowa o dostępności.

• korbowód – Fiat 500 1.3 JTD – cena ok. 200-220 zł;
• korbowód – Ford Mondeo Mk4 2.0 TDCi 140 KM – cena ok. 210-230 zł;
• korbowód – Mercedes E 180 (W213)  – cena od ok. 550 do 2200 zł;
• korbowód – Peugeot 308 1.6 HDi – cena od ok. 450 do 2300 zł;
• korbowód – Seat Altea 1.4 TSI 125 KM – cena od ok. 350 do 2800 zł.

Do tego dochodzi 300-400 zł za wymianę korbowodu u mechanika (to cena za wymianę jednej sztuki – przy większej liczbie cena jednostkowa może być niższa). Co prawda podane wyżej ceny czterocyfrowe często podawane są przy produktach na zamówienie lub po prostu niedostępnych, ale należy się liczyć z tym, że faktycznie tyle to może kosztować. A skoro tak, to zwalniajcie przed kałużami – woda i korbowody niezbyt się lubią.

Zdjęcie główne: K1 Technologies