Intercooler to najciekawsza chłodnica. Nie oderwiesz się od tej lektury

Intercooler w języku polskim ma mniej fajne nazwy – to chłodnica powietrza doładowującego lub po prostu chłodnica międzystopniowa, pośrednia. Ale to ciekawy i przydatny element.

Gdy mowa o chłodnicach samochodowych, zwykle trudno jest na ich temat powiedzieć coś szczególnie ciekawego. Ot, mają chłodzić. Co mają chłodzić? No, np. płyn chłodniczy. Albo olej silnikowy. Albo czynnik w układzie klimatyzacji.

Są też chłodnice, które mają chłodzić po prostu powietrze. Przez pół sekundy brzmi to nudno niczym obserwacja schnącej farby, w praktyce jednak ze wszystkich chłodnic to właśnie te są najciekawsze – bo to m.in. dzięki nim twoje auto z turbodoładowaniem ma więcej mocy.

Intercooler – co to za chłodnica i jaką daje korzyść?

Wiecie już, że mowa o chłodnicy powietrza doładowującego (nie: doładowanego, bo i z taką pisownią i wymową można się spotkać). Oznacza to, że intercooler ma za zadanie schłodzić powietrze wtłaczane przez turbosprężarkę lub kompresor do cylindrów silnika spalinowego. Powód jest bardzo prosty: im powietrze ma niższą temperaturę, tym większa jest jego gęstość (czyli mniejsza jest objętość przy tej samej masie). A to oznacza, że chłodnego powietrza da się wtłoczyć do silnika więcej, niż powietrza gorącego – co z kolei pozwala przykładowo na zwiększenie dawki paliwa bez ryzyka, że mieszanka będzie zbyt bogata. W konsekwencji otrzymujemy wyższą moc. Innymi słowy: użycie intercoolera zwiększa sprawność jednostki napędowej.

To, jaki jest efekt schłodzenia powietrza to jedno, ale dlaczego w ogóle zachodzi taka konieczność? Z dwóch powodów: pierwszym i najważniejszym jest fakt, że powietrze w trakcie sprężania w układzie doładowania silnika po prostu się rozgrzewa (nawet do ok. 150 stopni Celsjusza) – a więc, jak przeczytaliście wyżej, zmniejsza się jego gęstość. Ponadto dochodzi tu do głosu kwestia otoczenia, a konkretniej – temperatury zasysanego powietrza. Najgorętsze dni lata są uciążliwe nie tylko dla człowieka – dla silników turbodoładowanych bez chłodnicy międzystopniowej też.

Czy często spotyka się silniki doładowane bez intercoolera?

Obecnie nie, co nie znaczy, że nie istnieją. Niegdyś szczególnie w samochodach dostawczych często można się było spotkać z silnikami oferowanymi w wersji z lub bez tej chłodnicy, przez co różnice w mocy były zwykle nie mniejsze niż 10-15 KM na korzyść wersji z dodatkową chłodnicą. Ale nie trzeba wcale patrzeć za białymi dostawczakami – przykładowo Lotus Esprit V8 seryjnie nie miał ani jednego intercoolera, choć miał dwie turbiny. Nie miał też typowego dla starszych, 4-cylindrowych Lotusów chargecoolera, czyli rozwiązania mającego ten sam cel, ale wykorzystującego do schładzania powietrza nie inne powietrze, lecz płyn chłodniczy. Zwykle takie rozwiązanie nazywane jest po prostu intercoolerem wodnym.

Intercooler można wymienić na wydajniejszy… lub mu pomóc

Jeśli w miarę uważnie przeczytaliście wcześniejszą część tekstu, z pewnością domyślicie się powodu – chodzi o jeszcze skuteczniejsze chłodzenie powietrza i tym samym możliwość osiągnięcia wyższej mocy w przypadku wprowadzenia innych modyfikacji. Albo o zachowanie dynamiki samochodu przy wyjątkowo uciążliwych warunkach atmosferycznych, jeśli seryjna chłodnica jest zbyt mało wydajna – bo i tak się może zdarzyć.

Tutaj zaczyna się jednak zabawa, ponieważ wrzucenie do seryjnego samochodu największej chłodnicy międzystopniowej, jaką znajdziemy na rynku, wcale nie poprawi wrażeń z użytkowania auta, jeśli na tym poprzestaniemy z modyfikacjami. Powodem takiego stanu rzeczy jest fakt, że pojemność konwencjonalnego intercoolera powietrznego wlicza się do całkowitej objętości układu dolotowego. Jeśli ta pojemność znacząco wzrośnie, to seryjna turbosprężarka będzie miała znacznie większe opóźnienie – innymi słowy, zauważalnie pogorszy się zjawisko tzw. turbodziury, a jeśli wcześniej trudno je było zaobserwować, to stanie się to znacznie łatwiejsze. Można to zniwelować, ale zwiększenie ciśnienia doładowania nie zawsze przyniesie oczekiwany efekt. Może się więc okazać, że potrzebna będzie np. inna turbosprężarka lub innego rodzaju zmiany sprzętowe – a zwykle też w oprogramowaniu silnika. Jeśli więc dany samochód faktycznie wymaga wymiany chłodnicy powietrza, warto w pierwszej kolejności zwrócić uwagę na modele zapewniające lepszy przepływ powietrza, niż na coś większego. Z pomocą przyjdą tu też firmy, które zajmują się budową intercoolerów na zamówienie.

Alternatywnym rozwiązaniem, czasem stosowanym nawet w samochodach seryjnych, jest natrysk wody na intercooler. Znane z tego rozwiązania są m.in. liczne wersje Subaru Imprezy, ale przykładowo ma je też Toyota GR Yaris – sęk w tym, że tylko na rynku japońskim, choć można sobie dokupić odpowiedni osprzęt także w Polsce.

A czy intercooler może się zepsuć?

Może nie tyle zepsuć, co można go uszkodzić. To oczywiście zależy od jego lokalizacji – w wielu autach znajduje się on na widoku, za dolną częścią przedniego zderzaka, co oznacza, że jest narażony np. na uderzenia kamieni. To może prowadzić do powstania nieszczelności, co z kolei może poskutkować m.in. nierówną pracą silnika.

Trzeba też pamiętać, że jeśli uszkodzeniu uległa turbosprężarka, to zaleca się jednoczesną wymianę chłodnicy, albo przynajmniej dokładne czyszczenie całego układu – w innym przypadku ryzykujemy, że w układzie dolotowym silnika będą krążyć opiłki metalu czy cząsteczki oleju.

Oczywiście uszkodzenie intercoolera wodnego to gorsza sprawa, bo ryzykujemy wyciekami płynu chłodniczego.

Intercooler: chłodnica niezbędna w silniku z doładowaniem?

Tak i nie. Nie, bo silnik doładowany jest w stanie działać bez chłodnicy powietrza doładowującego. Tak, bo bez tej chłodnicy nie ma szans na osiągnięcie wysokiej wydajności. Z tego powodu warto się tym elementem zainteresować i np. zlecić mechanikowi sprawdzenie kondycji intercoolera.

 

Czytaj również:

Turbosprężarka – jak to działa, awarie, koszty. Co musisz wiedzieć o turbo, żeby go nie zepsuć

 

Zdjęcie główne: MostlyAboutP, BringaTrailer.com