Matrix to nie tylko filmy. Zebraliśmy wszystkie produkcje, które należą do kanonu

22 grudnia do kin wchodzi czwarta część opowieści o świecie zdominowanym przez maszyny, w którym ludzie pełnią rolę baterii i nieświadomie żyją w tytułowej symulacji: "Matrix Zmartwychwstania". Pierwszy film z serii wyszedł ponad 20 lat temu w 1999 roku, a kolejne cztery lata później. Na tym jednak nie kończy się to uniwersum Matriksa. Powstał jeszcze m.in. Animatrix i kilka gier wideo, które eksplorują ten cyberpunkowy świat.

W jego wypadku nie ma takich sztywnych ram lub oficjalnego kanonu, jak w przypadku "Gwiezdnych wojen" czy adaptacji Marvela i DC, o które w nieskończoność kłócą się fani. Praktycznie cała franczyza, z pewnymi wyjątkami, ze słowem "Matrix" w tytule może być traktowane jako legitna część uniwersum - zwłaszcza, że Wachowskie aktywnie brały udział przy procesie powstawania większości poniższych tytułów.

Niby oczywista oczywistość, ale niektórzy fani sądzili po pierwszym trailerze "Matrix Zmartwychwstania", że tylko jedynka się ostatecznie liczy. W "Matrix Rewolucje" ginie wielu głównych bohaterów, którzy jakimś cudem mają się pojawić w czwartej części. To wcale nie znaczy, że reżyserka Lana Wachowski (tym razem tylko ona kręci film) wyrzuca niezbyt udane sequele do kosza. Specyfika tego świata i koncepcja komputerowej symulacji nie wyklucza opcji wskrzeszenia i przeprogramowania postaci. Zwłaszcza, że w epilogu trzeciej części widzieliśmy Matrix po restarcie w wersji 7.0, a znany nam Neo był szóstym Wybrańcem.

Wszystkie trzy części Matriksa można obejrzeć online na Netfliksie, ale tylko do 30 grudnia.

Siostry Wachowskie wychowały się na anime i czerpały pełnymi garściami z japońskiego cyberpunka. Niektóre sceny z filmów i motywy zostały wręcz żywcem wzięte z "Ghost in the shell". Nic więc dziwnego, że swoje uniwersum rozszerzyły o krótkometrażówki w tej estetyce. Łącznie powstało 9 odcinków świetnej antologii (must-see dla fanów), z czego scenariusze do czterech pierwszych na liście napisały Lana i Lily. Kanon jak się patrzy. Np. "Drugie odrodzenie" to prequel, w którym możemy obejrzeć początek wojny ludzi z maszynami i stworzenie Matriksa.

Co z pozostałymi? Również toczą się w tym uniwersum i z nim nie kolidują, więc praktycznie też można je uznać za kanoniczne. Zwłaszcza, że np. w "Opowieści detektywa" w reżyserii Shinichiro Watanabe (twórca "Cowboya Bebopa") swojego głosu użyczyła filmowa Trinity, czyli Carrie-Anne Moss. Nie było innej opcji skoro tytułowy śledczy jest na tropie znanej hakerki o takim nicku.

Anime Animatrix można obejrzeć online na iTunes i Chili.

Z niewiadomych mi powodów na naszym rynku nie ukazało piękne, 400-stronie wydanie "The Matrix Comics 20th Anniversary Edition" z 2019 roku. Znajdują się w nim wcześniej publikowane historie (łącznie 29) i cztery zupełnie nowe. Wśród nich jest "Bits and Pieces of Information" ze scenariuszem Wachowskich i grafikami Geofa Darrowa, który był artystą koncepcyjnym przy filmowej trylogii.

Jeden z zawartych w antologii komiksów - "Goliath" - napisał sam Neil Gaiman, ale gryzie się ze znanym uniwersum. Opowiada w nim o człowieku, który wyrwał się z Matriksa po tym jak Ziemia została zaatakowana przez statek obcych. Ukazana tam historia wojny maszyn z kosmitami kończy się w 1999 roku, czyli wtedy, gdy wyszedł pierwszy film. Poza tym ludzie w tym komiksie są wykorzystywani przez maszyny również jako procesory, a nie tylko baterie.

"The Matrix Comics" są też i parodie jak np. "Get it?" czy "Who Says You Can't Get Good Help These Days?", które trudne uznać za kanon. Poza tym jest podobnie jak z "Animatriksem" – większość zawartych tam komiksów nie ingeruje w główną fabułę, a ich akcja umiejscowiona jest kiedyś i gdzieś - w tym samym uniwersum wraz z obowiązującymi regułami. Powstało też wiele innych komiksów tradycyjnych i internetowych, których również nie możemy traktować jako oficjalnej części uniwersum – niektórzy mogą pamiętać polskie odpowiedzi na filmy Wachowskich: "Matrix według Śledzia" czy "Maciek (Komix: Rewelacja)".

Kiedy patrzę teraz na gameplay z "Enter the Matrix", to mam wrażenie, że inaczej sobie zapamiętałem tę grę - ponad 15 lat temu była dla mnie "Maxem Paynem" w świecie Matriksa. Była też rewolucyjna pod tym względem, że uzupełnia trzecią część filmu. Sterowaliśmy Niobe i Ghostem z załogi statku Logos, w historii pobocznej "Matrix Rewolucje". W grze mogliśmy nawet oglądać cut-scenki z prawdziwymi aktorami, których nie było w trylogii. "The Matrix Online" miał być przełomowym MMO, ale grała w niego garstka zapaleńców. Serwery zostały zamknięte w 2009 roku, a 500 użytkowników musiało przesiąść się na coś innego.

Był reklamowany jako oficjalna kontynuacja filmów, a stworzona historia miała błogosławieństwo Wachowskich, ale wkrótce się przekonamy, czy była kanoniczna. W jednej ze scen ginie bowiem... Morfeusz (zabija go Asasyn nasłany przez maszyny). Bohater jednak powraca w "Zmartwychwstaniach", ale niewciela się w niego już Laurence Fishburne lecz Yahya Abdul-Mateen II. Zobaczymy jak to wszystko będzie wytłumczone i czy będzie nawiązanie do zabójstwa z "The Matrix Online.

W "The Matrix: Path of Neo" wreszcie mogliśmy się wcielić w tytułowego Wybrańca i przeżyć wydarzenia z filmu, w tym kultowy trening z Morfeuszem i walki z agentem Smithem. Przy grze znów pracowały Wachowskie, a także udzieliły w niej komentarza, ale fani się zawiedli, że nie pokazano zupełnie alternatywnego zakończenia, tylko dostali walkę z gigantycznym Smithem-transformerem, a całość miała happy end wzięty z "Rewolucji". W ostatnich dniach furorę w sieci robi też "The Matrix Awakens" - to jednak tylko demo silnika Unreal Engine 5, a nie pełnoprawna gra, ale kto wie, może kiedyś powstanie.

Premiera filmu "Matrix Zmartwychwstania" już 22 grudnia.

* zdjęcie główne: kadr z serialu Animatrix (Program)