Dokument „The Cave: szpital w ogniu” od National Geographic wyrwie wasze serca i roztrzaska je na kawałki – recenzja

Filmy takie jak „The Cave: szpital w ogniu” dosadnie przypominają, jak wielką siłę rażenia mają nie tylko bomby zrzucane na miasta zamieszkane przez ludność cywilną i potworne reżimy prowadzące ze sobą wojny, ale i ludzie, którzy starają się przeżyć w samym epicentrum tego piekła.

Bohaterką dokumentu jest Amani Ballour – kierowniczka i pediatra w syryjskim szpitalu, nazywanym „The Cave” ze względu na podziemną sieć tuneli, gdzie, podczas bombardowania miasta, są przenoszeni pacjenci walczący o życie. Film w reżyserii uznanego dokumentalisty, Ferasa Fayyada, który sam był więziony i torturowany przez reżim Bashara al-Assada, jest zapisem walki Amani i jej kolegów-lekarzy o życie i przetrwanie ich pacjentów w ekstremalnych i trudnych do wyobrażenia warunkach.

Niegdyś tętniące życiem miasto jest całe w gruzach. Co jakiś czas przelatują nad nim rosyjskie bombowce i stopniowo je dobijają zrzucanymi na budynki ładunkami. Ci, którzy mogli, uciekli, pozostali próbują jakoś przetrwać w nieludzkich warunkach i czekając na śmierć. Ci bardziej pechowi trafiają do szpitala – są poranieni w skutek zrzucanych na miasto bomb. W placówce przebywają nie tylko dorośli, ale też cała masa dzieci. I to te momenty w „The Cave” rozdzierają serce najbardziej. Widok poranionych, wyjących z bólu, krwawiących małych dzieci jest nie do zniesienia.

Choć „The Cave: szpital w ogniu” jest potwornie trudnym i przybijającym filmem, to moim zdaniem każdy powinien go obejrzeć. Jest on niczym kubeł zimnej wody przypominający nam o tym, że wojna to jedna z najgorszych zbrodni, do jakiej może dopuścić się człowiek. Bez względu na powody, stronę sporu, bez względu na to, czy ktoś ma rację, czy nie, wojna nigdy nie jest właściwym rozwiązaniem. To bezduszne barbarzyństwo i usankcjonowane masowe morderstwa, piekielna anihilacja wszystkiego, co żywe, począwszy od ludzi i zwierząt, a kończąc na wszystkim co niematerialne, czyli m.in. dziedzictwie kulturowym, społeczeństwie, moralności. Wojna to brutalny gwałt na człowieczeństwie, a oglądając „The Cave: szpital w ogniu” na własne oczy oglądamy skutki tego gwałtu.

To, co przyjdzie nam zobaczyć podczas seansu jest bolesne, przerażające, przygniatające swoim ciężarem.

Choć wiele już w życiu widziałem (na szczęście głównie na filmach), to podczas oglądania „The Cave” wielokrotnie musiałem odejść od ekranu, by wyrwać się z tego piekła na moment i złapać oddech. Takie sytuacje nieczęsto mi się zdarzają. A odnoszę się do zaledwie oglądania tego wszystkiego z bezpiecznego dystansu – co mają powiedzieć ci wszyscy, którzy to przeżywali? Nie jestem sobie tego nawet wyobrazić. Ale też dlatego uważam, że każdy powinien obejrzeć „The Cave” – im więcej ludzi w jakikolwiek sposób przybliży się do tego horroru, tym większe prawdopodobieństwo, że może kiedyś na świecie będzie mniej wojen.

Pewnie brzmi to naiwnie, ale do pewnego stopnia wierzę w siłę kina, obrazów i przekazywanych przez nie historii. Tym bardziej, gdy nie są fikcją, tylko zapisem prawdziwych zdarzeń. Kino samodzielnie świata nie zmieni na lepsze, ale ma szansę odegrać w tym procesie jakąś rolę. Choćby tylko dlatego, że dobre kino pozwala nam na zidentyfikowanie się z bohaterami filmu. Zresztą taki jest główny cel filmu – zwrócenie uwagi reszty świata na cierpienie, niewyobrażalne piekło, jakiego doświadczają ludzie Syrii.

Amani oraz jest współpracownicy są pięknym dowodem na siłę człowieczeństwa, które nie wygasa nawet w samym środku piekła. Poświęcenie i oddanie sprawie, chęć pomocy ludziom w tych ekstremalnych warunkach przywracają wiarę w ludzi i dobro chwilę po tym, gdy twórcy pokazywali nam skutki nieludzkich czynów. W samej Amani jest coś wielkiego, poruszającego, budzącego szacunek i podziw, choć w żadnym razie nie jest ona kreowana w tym filmie na pomnikową bohaterkę.

Choć tak od strony narracyjnej jak i formalnej „The Cave” jest fenomenalną produkcją, do ideału trochę mu zabrakło. Reżyser porusza w swoim filmie także tematy związane z hermetyczną tradycją narzuconą przez mężczyzn, dyskryminującą kobiety, niejako wskazując, że to ona jest źródłem tego piekła. Fayyad oczywiście poniekąd ma rację, aczkolwiek wątki w których ten temat jest poruszany w „The Cave” wydają się być zainscenizowane, pełne banalnych stwierdzeń i tak naprawdę muskających jedynie powierzchnię problemu. Wydają się też dorzucone trochę na siłę do tego filmu, tylko po to, by nadać mu kolejnego poziomu odbioru, przez co zakłócają główną linię fabularną. A niepotrzebnie, bo jest ona wystarczająco dramatyczna i wstrząsająca, by każdy widz wyciągnął z niej swoje własne wnioski.