Książka na weekend #3: Profesor Ybl na tropie. "Ofiara Polikseny" i "Głowa Niobe", Marta Guzowska

Pierwsza powieść, "Ofiara Polikseny" została wydana w roku w 2012, a druga, "Głowa Niobe" w 2013. Obie książki łączy postać profesora o włoskich korzeniach, który nazywa się Mario Ybl. Mario Ybl jest cynicznym, zbyt pewnym siebie pijakiem, nierzadko się wymądrza i nie liczy z nikim. Mimo że ludzi traktuje przedmiotowo, zdarza mu się mieć oddanych fanów. Zarówno w "Ofierze Polikseny" jak i "Głowie Niobe" okazuje się, że oprócz ogromnej wiedzy antropologicznej ma także umiejętności i zdolności detektywistyczne, które pozwalają ująć mu sprawcę wielu morderstw. Bo i w Turcji na terenie dawnej Troi, i w pałacu, w Nieborowie trup ściele się gęsto.

"Ofiara Polikseny" przenosi nas do dawnej Troi. Jest upalne lato, grupa pracowników naukowych i studentów z Polski i Turcji pracuje na wykopaliskach w ramach projektu archeologicznego. Znajdują szkielet, który prawdopodobnie pochodzi z okresu starożytności i jest wielkim odkryciem - jest szansa, że ów szkielet należy do mitologicznej Polikseny, najmłodszej córki króla Troi, Priama. W międzyczasie ginie młoda kobieta, jedna z załogi archeologów. Czy istnieje jakakolwiek możliwość ze zbrodnia z przeszłości i ta teraźniejsza są ze sobą powiązane? Kto poderżnął gardło młodej kobiecie i zostawił jej ciało przy wykopaliskach cmentarnych? Czy zabójca jest kimś ze współpracowników?

W drugiej powieści Marta Guzowska zaprasza nas do pałacu w Nieborowie, obok którego sama Helena Radziwiłłówna stworzyła ogród romantyczny, Arkadię, bogato wyposażony w dzieła głównie sztuki antycznej (greckiej i rzymskiej). Jest środek strasznej zimy, a w pałacu odbywa się konferencja naukowa. Podczas nocy ktoś zabija słynną fotografkę, która miała sfotografować nieborowską kolekcję rzeźb. Jej głowa zostaje odcięta i przymocowana do rzeźby, miejsce ciała pozostaje nieznane. W pałacu wybucha panika - pewne jest, że mordercą nie może być nikt z zewnątrz, bowiem wielka śnieżyca uniemożliwia zarówno wyjście z pałacu, jak i dostanie się do niego. W związku z trudnymi warunkami atmosferycznymi policja nie może przyjechać na miejsce zbrodni i sprawę w swoje ręce bierze ponownie Mario Ybl.

Obie powieści mają narrację pierwszoosobową - są zapisem przeżyć i myśli głównego bohatera. Wszystkie wydarzenia śledzimy z perspektywy znanego profesora. Mario Ybl, mimo swego łajdactwa i nieraz wymuszonego humoru, da się lubić. Choć jest na siłę buńczuczny i zdystansowany, co irytuje, jego poczynania śledzimy z zaciekawieniem i kibicujemy mu. Ybl wydaje się być bohaterem odrealnionym, niemożliwym do spotkania w życiu codziennym. Guzowska stworzyła trochę groteskowy i nieco zbyt wymyślny portret mężczyzny inteligentnego, który potrafi zaleźć za skórę.

Obie powieści są przyjemną, choć nie porywającą lekturą. Guzowskiej daleko jednak do zręczności Agathy Christie czy stworzenia historii i atmosfery na miarę Miłoszewskiego. Porównania Ybla do Monka, Indiany Jonesa czy Philipa Marlowe'a wydają się nieco zbyt przesadzone. Niemniej kryminały Guzowskiej to dobra propozycja na weekend, jeśli chcecie oderwać się od poważnej i męczącej literatury. Te książki mają oddech - zwłaszcza druga powieść, "Głowa Niobe", która jest zdecydowanie lepszą powieścią i ze względu na miejsce akcji i intrygę, a także na humor. Te dwie części cyklu można tak naprawdę czytać zupełnie oddzielnie - jedynym wątkiem łączącym je jest prywatne życie Ybla, które nie wysuwa się na plan pierwszy, a wręcz zostaje zmarginalizowane na korzyść kryminalnej intrygi.

Marta Guzowska pracuje obecnie nad trzecią częścią cyklu o profesorze Yblu.