Wkrótce arcyważny wyrok Sądu Najwyższego. UOKiK spodziewa się dobrych wieści dla frankowiczów
Przedawnienie roszczeń banku w przypadku unieważnienia umowy oraz możliwość żądania przez bank wynagrodzenia za korzystanie z kapitału. Te dwie fundamentalne kwestie w sporze banków z frankowiczami już 25 marca rozstrzygnie Sąd Najwyższy w pełnym składzie. UOKiK spodziewa się korzystnego dla kredytobiorców rozstrzygnięcia, które wreszcie zmusi banki do przedstawienia im sensownej pozasądowej propozycji.
25 marca Sąd Najwyższy w pełnym składzie wyda orzeczenie w sprawie kilku zagadnień prawnych, które są kością niezgody pomiędzy bankami a frankowiczami. Jest duża szansa, że to rozstrzygnięcie raz na zawsze rozwiąże problem kredytów wyrażonych w walutach obcych i oszczędzi obu stronom męczących batalii sądowych.
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Tomasz Chróstny spodziewa się korzystnej dla konsumentów uchwały sądu. Szef UOKiK-u ocenia, że to banki mają nóż na gardle i to głównie w ich interesie jest polubowne rozwiązanie tego sporu.
Rozstrzygniecie Sądu Najwyższego może być ostatnim momentem dla banków na zaproponowanie rozwiązań wychodzących naprzeciw kredytobiorcom frankowym i przedstawienie realnej alternatywy względem ścieżki sądowej.
– wskazuje Tomasz Chróstny.
Sześć pytań
Prezes UOKiK-u podkreśla, że obecnie około 90 procent spraw frankowych w sądach kończy się pomyślnie dla konsumentów. „To powinno skłaniać banki do poważnej refleksji nad zmianą dotychczasowego sposobu postępowania. Rozwiązywanie sporów na drodze sądowej jest dla wszystkich coraz bardziej kosztowne, wymaga drogiej pomocy prawnej oraz czasu potrzebnego do uzyskania ostatecznej decyzji w sądzie” – przekonuje Chróstny.
Sąd Najwyższy zajmie się odpowiedzią na następujące pytania:
- Czy niedozwolone postanowienie określające sposób wyliczenia kursu waluty może być zastąpione innym sposobem ustalenia kursu wynikającym z przepisów prawa lub zwyczajów?
- Czy umowa może wiązać strony, jeżeli nie jest możliwe ustalenie kursu waluty obcej w umowie kredytu indeksowanego?
- Czy umowa może wiązać strony, jeżeli nie jest możliwe ustalenie kursu waluty obcej w umowie kredytu denominowanego?
- Czy w przypadku nieważności lub bezskuteczności umowy kredytowej powstają odrębne roszczenia z tytułu nienależnego świadczenia na rzecz każdej ze stron (teoria dwóch kondykcji), czy też powstaje jedynie jedno roszczenie, równe różnicy spełnionych świadczeń, na rzecz tej strony, której łączne świadczenie miało wyższą wysokość (teoria salda)?
- Jeżeli umowa zostanie unieważniona przez sąd z powodu zawartych w niej klauzul niedozwolonych, to czy bieg przedawnienia roszczenia banku o zwrot kwot wypłaconych z tytułu kredytu rozpoczyna się od chwili ich wypłaty?
- Czy bank ma prawo do żądania wynagrodzenia od konsumenta za korzystanie z kapitału, gdy umowa została rozwiązana na skutek stosowania przez bank klauzul niedozwolonych?
Kolejny impuls dla frankowiczów
„Spodziewamy się, że orzeczenie Sądu Najwyższego stanie się kolejnym impulsem dla kredytobiorców do kierowania spraw do sądów. Jeśli banki chcą uniknąć tej sytuacji i skutków niekorzystnych dla siebie orzeczeń sądowych, powiększonych o ewentualne odsetki i koszty postępowania, to powinny przedstawić konsumentom realnie i korzystne propozycje polubownego rozwiązania spraw” – mówi Tomasz Chróstny.
W sprawie kredytów frankowych bardzo ważne orzeczenie już w 2019 roku wydał Trybunał Sprawiedliwości UE, rozstrzygając słynną „sprawę Dziubaków”. TSUE stwierdził wówczas, że sąd krajowy powinien badać z urzędu, czy umowa zawiera postanowienia niedozwolone, a następnie ocenić, czy można ją wykonywać bez takiego postanowienia. Jeśli uzna, że jest to możliwe – to umowa nadal obowiązuje, ale bez kwestionowanych klauzul.
Orzeczenie TSUE okazało się przełomowe w sporze banków z frankowiczami. Kredytobiorcy masowo ruszyli do sądów, a banki znalazły się w defensywie, przegrywając większość spraw. Jak zaznacza UOKiK, orzeczenie TSUE nie wyjaśniło wszystkich wątpliwości prawnych, co miało wpływ na niejednolite orzecznictwo polskich sądów powszechnych. Teraz Sąd Najwyższy ma wyjaśnić najważniejsze wątpliwości i potencjalnie zakończyć spory sądowe o kredyty frankowe.
Ostatnia szansa dla banków
Przez wiele lat sektor bankowy nie wykazał w tym zakresie otwartej postawy. Propozycje ustawowego rozwiązania problemu kredytów walutowych zostały przez sektor bankowy odrzucone
– przypomina Tomasz Chróstny.
„Wyjście naprzeciw frankowiczom z realną i wartościową propozycją z pominięciem kosztownej ścieżki sądowej jest tym, na co wielu konsumentów czeka od dawna. Liczę na odpowiedzialną postawę i rozsądek, zarówno ze strony banków, jak i organizacji je zrzeszających” – dodaje szef UOKiK-u.
