Czesi trzymają kciuki, by TSUE ukarał nas za Turów już we wrześniu. Wybory? Nic nie zmienią

„W ciągu tych dwóch miesięcy, po wielu wysiłkach, przebyliśmy długą drogę, jednak wciąż są pewne punkty, które są otwarte” - stwierdził Vladislav Smrz, czeski wiceminister środowiska podczas posiedzenia parlamentarnej komisji środowiska. Tak rząd w Pradze ocenia dotychczasowe negocjacje z Polską w sprawie kopalni Turów i jej wpływu na stan wody pitnej po stronie czeskiej. Rozmowy będą kontynuowane w czwartek, ale obie strony sporu specjalnie nie łudzą się, że szybko uda się osiągnąć ostateczne porozumienie.

„Często zdarza się, że polscy koledzy ponownie otwierają już uzgodnione części umowy i starają się jak najlepiej ją wykorzystać” – Smrz zwraca uwagę na to, że rozmowy z Polską do łatwych nie należą.

Jak wynika z informacji podanych w trakcie posiedzenia czeskiej komisji środowiska, obecnie największą kością niezgody między Warszawą a Pragą jest ewentualny mechanizm sankcji, jaki miałby być stosowany w przypadku naruszania zapisów przyszłej umowy międzyrządowej.

Dla Czechów idealnym rozwiązaniem byłoby włącznie się Trybunału Sprawiedliwości UE. Nasi południowi sąsiedzi chcą, żeby to właśnie TSUE oceniał przyszłe spory i wyznaczał kary. Polska jednak na razie nie chce przystać na te propozycje. Warszawa wszak ma po dziurki w nosie wtrącania się TSUE w jej sprawy.

Polsce nie podoba się czeski pomysł, zwłaszcza że w ocenie rządu Mateusza Morawieckiego Trybunał nie jest w tej sprawie bezstronny. Przecież wcześniej TSUE zgodził się na wniosek Pragi i orzekł o natychmiastowym zaprzestaniu produkcji węgla w Turowie. Z kolei na rozpatrzenie czeka jeszcze inny wniosek Czechów, żeby Polskę ukarać finansową nawet kwotą 5 mln euro za każdy dzień niewykonywania tego wcześniejszego postanowienia. Nasi południowi sąsiedzi liczą, że teraz sprawa przyspieszy. 

Polityk dotychczasową zwłokę TSUE w tej sprawie tłumaczy przerwą wakacyjną. Zwraca uwagę, że tak się składa, że w tym tygodniu Komisja Europejska też zwróciła się do TSUE o ukaranie finansowe Warszawy – tym razem za niestosowanie się do innego środka tymczasowego, dotyczącego wymiaru sprawiedliwości (Izba Dyscyplinarna w Sądzie Najwyższym).

Podczas obrad czeskiej komisji środowiska głos zabrała również – w imieniu mieszkańców Uhelnej, miejscowości, która ma najbardziej cierpieć przez Turów – Zuzana Pechova. Stwierdziła, że woda w ich studniach znika bardzo szybko. W jej ocenie negatywne skutki polskiej odkrywki narastają i przyspieszają. Najbardziej aktualne prognozy mówią, że woda w Uhelnej zniknie za 5-7 lat. Mieszkańcy są coraz bardziej nerwowi tego powodu, a co gorsza nikt im nie przekazuje żadnych wieści z negocjacji z Polską.

Z kolei prawniczkę Petra Urbanovą z czeskiej Fundacji Franka Bolda dziwi zachowanie Polski, która raczej utrudnia negocjacje, niż im pomaga. Np. powielając informację jakoby największy wpływ na stan wód w Uhelnej nie miała wcale kopalnia Turów a sąsiednia żwirownia, co zresztą ekolodzy już raz a dobrze wykluczyli. 

„Jesteśmy zawstydzeni, że Polska przygotowuje grunt pod ewentualny spór z Czechami, wynajmując agencję PR i stosunkowo systematycznie rozszerzając dezinformację o tym, że poziom wody w Czechach nie spada lub że Czechy są odpowiedzialne na problemy z wodą” – mówi Urbanova.

Czesi odnieśli się też do informacji z Polski, jakoby cały ten spór miał głównie charakter polityczny i związany był z trwającą w Czechach kampanią wyborczą przed wyborami parlamentarnymi, planowanymi na 8 i 9 października. Jednak Praga uważa, że to taktyka z góry skazana na porażkę. 

„W interesie Republiki Czeskiej jest wynegocjowanie złagodzenia negatywnych skutków kopalni dla regionu libereckiego. Nie ma znaczenia, czy minister będzie z tej czy z innej strony” – dodaje czeski polityk