Po wakacjach nie poznacie polskich miast. Ciemno, zimno i nawet LED-y nie pomogą
W akcie desperacji władze Świdnicy zaczęły wyłączać oświetlenie miasta w środku nocy. Protesty mieszkańców sprawiły, że latarnie włączono z powrotem. Zabawne? Nie dla lokalnych księgowych. Oszczędności na drożejącej energii szuka dzisiaj cała Polska. Samorządy wydadzą w przyszłym roku na prąd około 5 mld zł więcej niż w 2022 r.
Tragikomiczna historia ze Świdnicy pokazuje z jakimi dylematami zmaga się dzisiaj tysiące samorządowców w całym kraju. Kilkudziesięciotysięczne miasteczko z Dolnego Śląska chciało przyciąć wydatki na oświetlenie o 100 tys. zł, wyłączając latarnie między pierwszą a czwarta na ranem. Parki i ulice pogrążyły się w ciemności.
Eksperyment miał trwać do września, ale potrwał kilka dni. Mieszkańcy się zbuntowali, a władze szybko wycofały z kontrowersyjnego pomysłu. Teraz miasto wygasza tylko pojedyncze ulice. Kierowcy i nocni spacerowicze są pewnie zadowoleni, ale problem pozostał.
Miasta wydadzą na prąd dziesiątki milionów złotych ekstra
Tak przynajmniej przedstawiają się rachunki dokonane przez Związek Miast Polskich. Na podstawie ankiety przeprowadzonej w 68 miastach ZMP oszacował dodatkowe wydatki na co najmniej 5 mld zł.
Tymczasem w ostatnich latach dochody samorządów raczej się kurczyły. Tak stało się. po obniżeniu przez rząd stawki PIT z 18 proc. do 17 proc., bo wpływy z podatku dochodowego stanowią dużą część budżetów polskich miast. Zaciskanie pasa trwa więc od 2019 r., a wygląda na to, że to dopiero początek.
Tradycyjnie z największymi podwyżkami będzie musiała zmierzyć się Warszawa. Stolica zna już kwoty, jakimi dostawcy energii rzucili w pierwszych przetargach na 2023 r. i liczy się z podwyżką rzędu 500 mln zł. Dla porównania rok temu warszawski ratusz podpisał umowy opiewające łącznie na... 450 mln zł.
Co można by zrealizować za 500 mln zł? Na przykład wybudować drugi Szpital Południowy. Albo kilkanaście nowych szkół. Zbudować nawet 30 przedszkoli. Albo sfinansować bezpłatną opiekę w żłobku dla 30 tys. dzieci przez cały rok – skarży prezydent Trzaskowski.
Warszawa rezygnuje z nowych inwestycji
W porównaniu z mniejszymi miastami to i tak dość komfortowa sytuacja. Dąbrowa Górnicza redukuje moc oświetlenia o 40 proc. Prezydent Bytomia Mariusz Wołosz straszy w rozmowie z Portalem Samorządowym, że jego gmina może mieć problemy z opłacaniem rachunków za ogrzewanie szkół i innych instytucji publicznych.
Podwyżki sprawiły, że Garwolin budżet na oświetlenie ulic wyczerpał już w maju. Światło na noc w wybranych latarniach gaszą Suwałki i Lubawa. Dla tego pierwszego miasta będzie to druga drastyczna podwyżka opłat za energię na przestrzeni roku.
Najniższa kwota zaproponowana przez oferentów to blisko 16 mln zł. To blisko 70-proc. wzrost i prawie tyle samo co Miasto Suwałki zapłaciło za zużycie prądu w ostatnich dwóch latach - pisał magistrat pod koniec 2021 r.
Jedno w tym wszystkim jest pocieszające. Drożejąca energia sprawia, że miasta zaczęły poważniej myśleć o alternatywnych źródłach energii. Gminy inwestują w fotowoltaikę i wymieniają oświetlenie na LED-y. Da im pewne oszczędności, ale z drugiej strony trudno się łudzić, że uda się w ten sposób zasypać milionowe dziury w miejskich budżetach.
