Zapytali białe kołnierzyki o przepisy pracy. Oto co usłyszeli
Czy Polacy znają Kodeks pracy? Na początku roku niektóre przepisy, zwłaszcza te o pracy zdalnej, uległy zmianie. Z racji tego, że najłatwiej korzystać z home office jest pracownikom biurowym, portal pracy Rocketjobs postanowił sprawdzić wiedzę białych kołnierzyków w tym zakresie. Co im wyszło?
Wiele zmian, jakie zostały wprowadzone do nowelizacji Kodeksu pracy, to efekt unijnych dyrektyw. To między innymi kwestie związane z uprawnieniami dla rodziców i opiekunów, czyli równowaga między życiem prywatnym a zawodowym. Są również i takie zmiany, które dotyczą wszystkich, jak np. to, że pracownik otrzyma więcej informacji o warunkach swojego zatrudnienia, czy też zyska prawo do równoległego zatrudnienia. Ważną kwestią są również zmiany w umowach, a także co do przysługującego urlopu.
Na ile Polacy znają przepisy Kodeksu pracy?
Zdecydowana większość pracowników biurowych w Polsce ocenia pozytywnie swój poziom wiedzy na temat przepisów pracy. Choć tych, którzy przyznaliby sobie oceną celującą, jest raptem 6 proc., to 41 proc. uważa, że zna dobrze temat prawa pracy, a 31 proc. nawet bardzo dobrze.
Z badania Rocketjobs wynika, że poziom wiedzy o prawie pracy idzie w parze z zajmowaną pozycją – im wyższe stanowisko, tym lepsza deklaratywna znajomość paragrafów, a także pod względem wielkości przedsiębiorstwa. Z kolei, jeśli weźmiemy pod uwagę wiek pracowników, to starsza generacja ocenia się pod tym kątem nieco gorzej (pokolenie Z w porównaniu z millenialsami to różnica 3 pkt. proc.).
Sporą grupą w badaniu stanowią jednak osoby, które słabo określają poziom swojej wiedzy na temat prawa w pracy. Dokładnie to 20 proc. respondentów, którzy przyznali sobie w tym zakresie ocenę mierną lub dostateczną.
Młodzi Polacy oceniają swoją wiedzę na temat praw pracowniczych dość łaskawie i stawiają sobie w tym zakresie „mocną czwórkę”. Jednocześnie, odsuwają od siebie ten temat – powszechne jest przekonanie, że edukacja pracowników w zakresie prawa pracy powinna leżeć w gestii pracodawcy (64 proc.), a rzadziej samego pracownika (46 proc.) - mówi Marta Bierca, dr socjologii (SWPS), etnolożka i antropolożka współzałożycielka agencji badawczej WiseRabbit i współautorka badania.
Jej zdaniem wpływ na to może mieć fakt, że prawa pracownicze nie są fascynującym tematem, a do tego są też niezrozumiałe.
Jednak, im wyższe stanowiska, tym widać większą świadomość znaczenia znajomości swoich praw jako pracownika. Podobnie, im wyżej w hierarchii zawodowej, tym deklaratywna znajomość praw jest większa, a zatem może ona wynikać po prostu z doświadczenia pracowników, a nie z czystej ciekawości ich praw - komentuje ekspertka.
I dodaje, że osoby na stanowiskach kierowniczych lub dyrektorskich częściej niż inni twierdzą, że to pracownik powinien wykazać się inicjatywą i poznać swoje prawa. Być może, jak stwierdza, taka refleksja przychodzi z wiekiem i stażem. Co więcej, wiedza ta przekłada się na emocjonalny komfort pracy i poczucie bezpieczeństwa (zdaniem 80 proc. badanych) – dostrzegają to szczególnie kobiety i osoby lepiej wykształcone.
Z kolei Hanna Cielebąk, recruitment specialist w Rocketjobs.pl, Just Join IT i Hello HR, zauważa, że różnica pokoleniowa w znajomości prawa pracy jest widoczna już na etapie rekrutacji oraz zatrudnienia.
Kandydaci i pracownicy z mniejszym seniority, czy też stażem pracy, przejawiają większą świadomość paragrafów, które pojawiają się w Kodeksie pracy - mówi.
Jej zdaniem wpływ na aktualność wiedzy wśród młodych pracowników mogą być świeżo wyniesione informacje np. ze studiów. Z kolei wśród pracowników starszym stażem pojawia się pytanie, czy przypadkiem nie odświeżają sobie tej wiedzy dopiero, gdy jest im potrzebna.
Bezpieczeństwo w pracy i łamanie przepisów przez pracodawcę
Aż 80 proc. białych kołnierzyków, którzy wzięci udział w badaniu, stwierdziło, że czuje się bezpiecznie z obecnymi przepisami prawnymi. Dla porównaniu tylko 10 proc. respondentów uważa, że obecny Kodeks nie daje im komfortu psychicznego w miejscu pracy, a 11 proc. nie jest tego pewnych.
Ocenie zostali poddani również ich pracodawcy. Choć prawie 70 proc. badanych uznało, że w ich organizacji przepisy prawa pracy są respektowane, to martwi to, że niemal 20 proc. pracowników czuje, że ich pracodawca łamie ich prawa.
Badanie na temat praw pracowniczych wg przedstawicieli pokolenia Z i Y pokazuje, że ponad 2/3 młodych Polaków (szczególnie pracowników mniejszych firm) dość pozytywnie ocenia swoich pracodawców pod względem respektowania praw pracowniczych. Ale ich opinia nie jest jednogłośna – niemal 1/5 deklaruje, że prawa pracownicze nie są respektowane - wyjaśnia dr Marta Bierca, współautorka badania.
Kobiety bardziej doceniają znajomość Kodeksu pracy
Czy znajomość kodeksu pracy pomaga Polakom w pracy? Większość (72 proc.) uważa, że tak, a odmienne zdanie ma 16 proc. Z badania wyłania się również to, że szczególnie kobiety doceniają rolę świadomości przepisów. Aż 75 proc. pań uważa, że wiedza o prawach w pacy pomaga w środowisku zawodowym. Dla porównania podobnego zdania jest 68 proc. To również duża grupa, natomiast 20 proc. panów twierdzi przy tym, że w ogóle nie postrzega przydatności znajomości prawa w pracy.
Badanie pokazuje, że młodzi Polacy potrzebują edukacji w zakresie praw pracowniczych: w kontekście korzyści, z użyciem przyjaznego języka, z zastosowaniem przykładów. Widać potrzebę odczarowania przepisów jako niezrozumiałych i przydatnych jedynie w sytuacjach problematycznych czy konfliktowych – uważa dr Bierca.
Zdaniem Katarzyny Orzechowskiej-Kardas, People Business Partner, ważna jest umiejętność interpretacji przepisów prawnych, które często potrafią być zawiłe i niezrozumiałe dla pracowników, a także forma przekazywania tej wiedzy.
Ważnym aspektem, który wpływa na znajomość przepisów prawa pracy są odpowiednie formy komunikacji – informacje, materiały, nowoczesne platformy i szkolenia dostarczane przez nasze działy nie tylko w zakresie obowiązującego prawa pracy, ale i wszystkich zmian, które wchodzą w życie w ciągu roku. Są one pomocne zarówno dla zatrudnionych jak i managerów, którzy często są pierwszą linią wsparcia dla naszych pracowników - uważa Orzechowska-Kardas.
