Europa na ostrym odwyku. W przyspieszonym tempie Stary Kontynent odchodzi od gazu i węgla
W 2022 r. rosło zużycie węgla i emisje CO2. Ale jak się okazuje wcale nie były oznaki rozpędzającego się kryzysu energetycznego. Mieliśmy do czynienia z popandemicznym odbiciem i zwiększeniem zapotrzebowania energetycznego. Think tank Centre for Research on Energy and Clean Air (CREA) wskazuje jeszcze na inne powody takiej sytuacji.
Na początku 2022 roku do wzrostu zapotrzebowania na węgiel i gaz przyczyniło się kilka dodatkowych czynników: rozległa susza, która wpłynęła na produkcję energii wodnej; historyczna fala upałów w lecie, która zwiększyła zapotrzebowanie na energię elektryczną oraz spadek produkcji energii jądrowej - czytamy w najnowszym opracowaniu CREA.
Za to ostatnie zjawisko najbardziej odpowiadały Niemcy, które wycofały się z energetyki jądrowej. Swoje dołożyła także Francja, gdzie większość reaktorów atomowej dotknęły zaniedbania remontowe.
Żaden z tych czynników nie miał charakteru strukturalnego i żaden nie został wywołany przez wojnę lub kryzys energetyczny - wskazują analitycy z CREA.
Europa bez gazu i bez węgla
Od września 2022 r. wyraźnie spadło w Europie zużycie węgla, a także emisje CO2. Podobnie było z gazem.
W listopadzie 2022 r. produkcja energii elektrycznej zarówno z węgla, jak i gazu była na najniższym poziomie od co najmniej 30 lat - czytamy w analizie CREA.
I nie zmieniło tego także reaktywowanie kolejnych elektrowni węglowych - jako rezerwy mocy w przypadku bardzo drogiego gazu. W ten sposób postawiono na nogi w sumie 26 bloków węglowych. Ale było one eksploatowane na poziomie ledwo 18 proc. i przyczyniły się w bardzo niewielkim stopniu do okresowego zwiększenia zużycia węgla.
Widać to również w cenach surowców. Jeszcze we wrześniu 2022 r. tona węgla w portach ARA kosztowała ponad 320 dol. Teraz mniej niż 135 dol. Z gazem jest tak samo. W pierwszej połowie września 2022 r. 1 MWh gazu potrafiła kosztowała nawet ponad 200 euro. Obecnie jesteśmy na poziomie poniżej 45 euro.
Wyparcie paliw kopalnych wsparła energia słoneczna
W tym samym czasie doszło do boomu na panele słoneczne . Zgodnie z szacunkami SolarPower Europe w 2022 r. w Europie zainstalowano prawie 40 GW mocy fotowoltaicznej. To 45 proc. wzrost w porównaniu z 2021 r. Tylko od maja do sierpnia ub.r. energia słoneczne wygenerowała 99,4 TWh (12 proc. miksu). To poprawa o 9 proc. w stosunku do lata z 2021 r.
Tym samym produkcja energii słonecznej jest zaledwie o 4 proc. punktów za węglem, który obecnie wytwarza 16 proc. energii elektrycznej w UE - wylicza CREA.
W aż 18 krajach UE w tym czasie pobito poprzednie rekordy w produkcji energii słonecznej w stosunku do całkowitej produkcji energii elektrycznej. Polska pod tym względem od 2018 r. może pochwalić się 26-krotnym wzrostem. I w ten sposób spada zapotrzebowanie też na gaz z Rosji.
Zainstalowana moc energii słonecznej w Europie wystarczyła do zastąpienia 210 TWh gazu kopalnego od maja do sierpnia, co stanowi równowartość 44 proc. importu z Rosji w tym okresie w 2021 roku - czytamy w opracowaniu CREA.
Europejską energetykę zmieniają jeszcze pompy ciepła i e-auta
Energetyczna metamorfoza uwidacznia się coraz bardziej na drogach. Już w 2021 r. sprzedaż pojazdów elektrycznych wzrosła o 70 proc. W drugim kwartale 2022 r. ten wzrost był na poziomie 16 proc. (rok do roku). W takich krajach jak Holandia czy Szwecja udział e-samochodów przekracza już 50 proc.
W Norwegii ich udział wyniesie 85 proc. wszystkich samochodów osobowych w drugim kwartale 2022 r. – przewidują eksperci z CREA.
Nowy energetyczny ład widać również coraz wyraźniej w ogrzewaniu budynków. Europejskie Stowarzyszenie Pomp Ciepła szacuje, że w 2022 r. sprzedaż urządzeń wzrośnie w sumie o 30 proc. w porównaniu do 2021 r. W pierwszych trzech kwartałach 2022 r. sprzedaż pomp ciepła typu powietrze-woda w Polsce wzrosła aż o 140 proc. w porównaniu do analogicznego okresu w 2021 r. Cały rynek pomp ciepła w tym czasie zwiększył się o 121 proc., a ten dotyczący urządzeń do ogrzewania budynków o 133 proc.
