Nowe zasady w Polsce: koniec dotacji na piece na węgiel i ekogroszek. Oto program Czyste Powietrze 2022
Eksperci policzyli, że program Czyste Powietrze działa, ale zdecydowanie za wolno. Rządzący chcieliby, żeby w Polsce znikało rocznie około 300 tys. starych pieców. W ich miejsce miały wejść ekologiczne rozwiązania, które pozwoliłyby Polakom uwolnić się od smogu. Tymczasem przez trzy lata trwania programu Czyste Powietrze wymieniono dokładnie tyle pieców, ile planowano wymienić w rok. Od 2022 roku w progamie wprowadzana jest jednak zmiana, na której zyskają najuboższe osoby. Nowa zasada jest prosta: dofinansowania będą, ale nie obejmą kotłów węglowych i tych na ekogroszek.
Dotychczasowa statystyka programu „Czyste Powietrze” nie może napawać dumą. Budżet rozpisanej na dziesięć lat (2018–2028) inicjatywy wynosi 103 mld zł. Za tę kwotę Polacy w sumie mają wymienić jakieś 3 mln kotłów.
Wychodzi więc na to, że autorzy programu przewidywali, że rocznie pieców do wymiany będzie co najmniej 300 tys. sztuk. Tymczasem tyle kotłów wymieniono, ale przez trzy lata funkcjonowania „Czystego Powietrza”.
Czyli dotychczasowe tempo było trzy razy za wolne
– stawia diagnozę Piotr Siergiej, rzecznik prasowy Polskiego Alarmu Smogowego.
W najbliższych miesiącach spodziewane jest też przedstawienie ofert kredytowych przez banki, które ustaliły wcześniej z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wprowadzenie nowego instrumentu finansowego - Kredytu Czyste Powietrze.
Na razie wiadomo, że w Alior Banku i Banku Ochrony Środowiska w ten sposób można maksymalnie pożyczyć 100 tys. zł, które trzeba spłacić w 10 (Alior) lub 12 lat (BOŚ). Niebawem mamy poznać podobne oferty z BNP Paribas Bank Polska, Banku Polskiej Spółdzielczości, Credit Agricole Bank Polska, Santander Consumer Bank i SGB–Bank.
Czyste Powietrze wreszcie bez węgla i ekogroszku
Najważniejsza zmiana, która weszła w życie od 1 stycznia 2022 r., dotyczy całkowitego wycofania jakiegokolwiek wsparcia dla kotłów węglowych. Do tej pory – jak wskazują rządowe dane – co szósty wniosek (ponad 16 proc.) dotyczył pieców na węgiel.
Częściej wnioskowano jedynie o urządzenie na biomasę (blisko 20 proc.) i o kotły gazowe (ponad 44 proc.). A co z kotłami na ekogroszek? Spotka je ten sam los co piece na węgiel?
Po samodzielnej inicjatywie Ministerstwa Klimatu i Środowiska sprzed paru miesięcy w sprawie nowych norm jakości węgla, dotacje na kotły na to paliwo też miały być wycofane. Ale ponieważ nowe normy jakości węgla rząd schował do szuflady w strachu przed górnikami – to nie wiadomo do końca co z tymi piecami na ekogroszek. Dzwonimy znowu w tej sprawie na ogólnopolską infolinię programu.
Dotacje na kotły na ekogroszek były tylko do końca minionego roku
– słyszymy w odpowiedzi.
Pewne jest też coś innego. Dzięki zewnętrznemu wsparciu z ramienia Banku Światowego budżet programu „Czyste Powietrze” wzrośnie. Chodzi o 250 mln euro. Chcemy w ciągu pięciu lat naszego partnerstwa wspierać dekarbonizację ciepłownictwa, działać na rzecz zwiększania dostępności programu i pomagać mu przyspieszać – zapowiada Gallina A. Vincelette, dyrektor Banku Światowego na Unię Europejską.
Trzecia grupa beneficjentów o najniższych dochodach
Do tej pory beneficjenci programu „Czyste Powietrze” podzieleni byli na dwie grupy. W pierwszej znaleźli się ci z dochodem rocznym nie większym niż 100 tys. zł, którzy mogą liczyć na maksymalną dotację w wysokości 30 tys. zł.
Z kolei na wsparcie do 37 tys. zł mogą liczyć osoby o przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniu do 1564 zł w wieloosobowym gospodarstwie domowym i do 2189 zł dla jednoosobowego gospodarstwa. Od 1 stycznia 2022 r. jest jeszcze trzecia kategoria beneficjentów.
Chodzi o osoby najuboższe, których miesięczny dochód w gospodarstwie wieloosobowym wynosi mniej niż 900 zł i 1260 zł w przypadku gospodarstwa jednoosobowego.
W takim przypadku możliwa jest dotacja nawet 90 proc. kosztów kwalifikowanych, czyli maksymalnie do 69 tys. zł. Ważna będzie też pomoc gmin, które zadeklarowały wsparcie w dystrybucji środków.
Chodzi o dotarcie z ofertą, jak i pomoc w wypełnianiu wniosków o dotacje szczególnie do osób starszych i najuboższych. Takie osoby często są wykluczone i potrzebują pomocy w przebrnięciu całej ścieżki od złożenia wniosku, poprzez realizację i późniejsze rozliczenie inwestycji – twierdzi Anna Moskwa, minister środowiska i klimatu w rozmowie z PAP.
Zdjęcie główne: Szymon Mucha
