Oto prawdziwe „jedyne takie, zobacz”: trzy czechosłowackie prototypy do kupienia za milion koron

Jeśli myśleliście, że tylko Polska ma w swojej historii tzw. stracone szanse, to znalazłem coś, co was zaskoczy. Ktoś sprzedaje w Czechach 3 prototypy z fabryki w Bratysławie.

Jeden prototyp na sprzedaż to już niezłą rzadkość. Jeśli ktoś wystawia trzy w pakiecie, to można być pewnym, że nie mamy do czynienia ze zwyczajnym człowiekiem. Zobaczmy co pewien ekscentryk z Hradec Kralove chce sprzedać za okrągły milion koron i dlaczego warto tam zabrać szwagra i 2 lawety, w tym jedną z przyczepą.

BAZ 120 Furgonet.

Pierwsze z trzech aut to konstrukcyjne szaleństwo w najczystszej postaci. W oparach absyntu czechosłowaccy konstruktorzy z bratysławskiej fabryki BAZ stworzyli małego dostawczaka z silnikiem z tyłu i karykaturalnym odwłokiem. Komora silnika utrudniała załadunek większych i cięższych przedmiotów, a sytuacji nie ratowały nawet boczne drzwi. Swoją drogą nie chcę nawet myśleć jak przerażająco źle musiało się to auto prowadzić kiedy było załadowane, zwłaszcza na mokrej nawierzchni.

Od lata 1982 r. do jesieni 1983 r. powstały 3 prototypy różniące się szczegółami. Przód ze Skody 120 LS oraz podany rok produkcji pozwalają zgadywać, że wystawiony egzemplarz to Furgonet numer 1, ten sam, którego pokazano na targach w Brnie. Z drugiej strony, porównując pojazd z Hradec Kralove z archiwalnymi zdjęciami można zauważyć, że coś jest nie tak.

Czeski film.

Choć front zgadza się z modelem wzorcowym, zabudowa bez okna nad szoferką i z drzwiami po obu stronach przestrzeni ładunkowej wskazuje na prototyp numer 3. Może to faktycznie trójka ze zmienionym frontem? W takim przypadku to auto z 1983 r., nie 1982 r. Druga opcja jest taka, że to jedynka, która na przestrzeni lat została nieco przerobiona. Niezależnie jaka jest historia tego auta, jego stan jest świetny, ewidentnie przeszło renowację.

Odstawiając na bok moje spekulacje trzeba oddać dziwnym Skodom jedno. Podczas testów spisały się całkiem nieźle, miały jedynie problemy z układem chłodzenia. Pomimo tego jak były dziwne, już w wersji prototypowej nie wyglądały chałupniczo. Dzięki prostym w naprawie podzespołom, wspólnym z popularnymi osobówkami, prawdopodobnie znalazłyby wielu nabywców w socjalistycznej Czechosłowacji.

Plany rozpoczęcia produkcji Furgoneta zostały porzucone, ponieważ zdecydowano skupić się na użytkowej wersji zupełnie nowego modelu, czyli Skody Favorit.

BAZ MNA 900

To prawdziwa stracona szansa. Podejrzewam, że Czesi i Słowacy płaczą po tym busie tak jak Polacy po Beskidzie. Prace nad nowym pojazdem użytkowym, który miał zastąpić Skodę 1203 (znaną też jako TAZ 1500) rozpoczęły się w 1983 roku w dziale rozwoju bratysławskiej fabryki BAZ, pod kierunkiem utytułowanego projektanta Milana Birosa.

Pierwszy prototyp MNA 900 zbudowano w 1985 r., niestety z 58-konnym silnikiem ze Skody 130. Co ciekawe, ten pojazd został wyposażony w przednie światła i lusterka ze świeżo przygotowywanego nowego modelu osobowego, czyli Favorit.

Interesujący projekt nabrał rozpędu kiedy w 1988 r. nawiązano współpracę z moskiewskim AZLK, pracującym nad bardzo podobnym samochodem. Rosjanie zaoferowali wspólną pracę nad pojazdami i dostarczenie układu napędowego. Niestety, przez niezbyt precyzyjne ustalenia kooperacja nie działała zbyt dobrze. Pomimo problemów technicznych udało się zbudować bardzo nowocześnie wyglądający prototyp MNA 1000.

Skradzione projekty?

Niestety, wraz ze zmianą sytuacji politycznej w 1989 r. BAZ wycofał się z prac nad projektem przednionapędowego busa. AZLK próbował jeszcze samotnie wprowadzić nowego dostawczaka do produkcji, jednak nic z tego nie wyszło.

Stylistyka MNA 900 i 1000 zauważalnie przypomina pojazdy Renault z tamtych lat, głównie Espace I i II oraz Trafic I w wersji poliftowej. Ciekawe czy Czesi i Słowacy też opowiadają legendy o skradzionych przez Francuzów projektach?

Niezależnie od tego, co można nazmyślać na temat prototypowych busów, 2 sztuki MNA 900 są do kupienia w Hradec Kralove. Ich stan pozostawia nieco do życzenia, ale to nadal auta o dużej wartości historycznej. Ciekawe czy te uszkodzenia to ślady służby jako zwykły dostawczak? Wyobrażam to sobie tak: Jozin codziennie wozi do swojej restauracji knedliczki wiernym BAZ-em. Pewnego dnia przyjeżdża kolekcjoner z Hradec Kralove i mówi, że koniecznie chce kupić jego busa. Mamrocze coś o jakimś prototypie. Jozin ma go za chorego psychicznie, ale cieszy się, bo za wysłużone krajowe auto kupuje sobie ładnego, średnio zużytego Volkswagena T4.

Zestaw nie do przecenienia

Pewnie tak właśnie wyglądało zebranie całej tej małej kolekcji, ale wróćmy do rzeczywistości. Za wszystkie trzy samochody sprzedawca żąda równowartości 167 tys. zł. Trudno określić na ile ta cena jest racjonalna, bo jak niby wycenić prototypy? Z jednej strony to sporo, z drugiej niektórzy chcą tyle za 1 seryjnego Malucha.

Jedno jest pewne – to pojazdy, których wartość historyczna jest nie do przecenienia i na pewno doceni je każdy miłośnik motoryzacji z Bloku Wschodniego. Żałuję, że nie mam wolnych 170 tysięcy. Im dłużej patrzę na ogłoszenie o sprzedaży tych trzech dziwnych prototypów, tym bardziej się denerwuję, że kupi je ktoś inny, a nie ja. Oby nowy właściciel chętnie pokazywał je światu.