Rozrusznik – budowa, awarie, cena. Element prosty, ale może napsuć krwi

Pomijając auta hybrydowe i elektryczne, większość pozostałych ma konwencjonalny rozrusznik. Element ten jest prosty w budowie, ale może ulec awarii. Sprawdzimy dziś, jak działa rozrusznik samochodowy, jaka jest cena nowego i czy da się coś poradzić na awarię.

Rozrusznik to element, który w znaczącym stopniu polepszył komfort korzystania z pojazdu. Wcześniej zwykle trzeba było uruchamiać silnik przy pomocy korby, co groziło np. złamaniem nadgarstka. A z rozrusznikiem? Pestka – przekręca się kluczyk lub wciska przycisk i silnik zaskakuje – ależ wygoda!

Rozrusznik został opatentowany w, uwaga, 1903 r. Jego twórca, Clyde J. Coleman, pierwszy wniosek patentowy złożył już w 1899 r., ale jego pierwsze projekty nie należały do szczególnie udanych. Później patent został odsprzedany firmie Delco, a pracujący tam Charles F. Kettering jeszcze odrobinę dopracował projekt, po czym uzyskał patent na swoją wersję. Element ten szturmem wbił się do niemal wszystkich aut na rynku amerykańskim i w latach 20. XX w. trudno było na tamtejszych drogach znaleźć coś, co nadal wymagało używania korby. No, pomijając Forda T, oczywiście. Pierwszym producentem, który zaczął swoje auta wyposażać w rozruszniki, był Cadillac – a miało to miejsce w 1912 r. Wynalazek szybko zyskał też popularność w pozostałej części świata, trafił nawet do małych i tanich aut.

Rozrusznik samochodowy – budowa

Zwykle element ten opisuje się po prostu jako silnik elektryczny z zębatką, która służy do wprawienia w ruch koła zamachowego silnika – dlatego też wieńce kół zamachowych mają zęby. W praktyce, choć rozrusznik samochodowy w istocie jest dość prosty w budowie, to da się tu wyszczególnić kilka części składowych – jest to dobrze widoczne na poniższej grafice przygotowanej przez polskiego producenta rozruszników i alternatorów, firmę AS-PL.

Warto wiedzieć, że rozrusznik nie jest na stałe zazębiony z wieńcem koła zamachowego silnika. Za łączenie startera z kołem zamachowym odpowiada mechanizm sprzęgający, czyli tzw. bendiks, składający się z jednokierunkowego sprzęgła, zębnika i sprężyny.

Rozrusznik – objawy awarii

Jak niemal każdy inny komponent, także i ten może ulec uszkodzeniu. Powody bywają różne: awarii może ulec chociażby właśnie bendiks, co skutkuje tym, że rozrusznik co prawda kręci, ale nie przekazuje momentu obrotowego na koło zamachowe, a w konsekwencji także na wał korbowy silnika – w zamian pojawia się jednak charakterystyczny jęk z rozrusznika. Bendiks może także nie być w stanie rozłączyć połączenia z kołem zamachowym w odpowiednim czasie.

Poza tym katalog możliwych usterek, jak na tak nieskomplikowany element, jest całkiem bogaty. Przykładowo, zwarciu lub sklejeniu mogą ulec styki łącznika elektromagnetycznego (czyli tzw. automatu rozrusznika), mogą się zużyć tuleje, zawiesić się mogą szczotki… Niepoprawne działanie układu może być też związane z elementami współpracującymi z rozrusznikiem – uszkodzona może być stacyjka, a także samo koło zamachowe, gdzie zdarzają się ścięte przez zębnik bendiksu zęby. Warto też sprawdzić połączenie masowe, stan innych przewodów oraz stopień naładowania akumulatora. Jeśli podejrzenie usterki pada bezpośrednio na rozrusznik (głównie na szczotki), można spróbować postukać w niego jakimś solidnym, drewnianym kijem – o ile dostęp jest dobry. Zdarza się, że to na chwilę pomaga, ale nie ma co oczekiwać, że będzie to skuteczny sposób na trwałą naprawę.

Rozrusznik – naprawa, regeneracja

Niewątpliwie dobrą informacją jest fakt, że rozruszniki można zarówno naprawiać, jak i regenerować – zwykle można więc uniknąć większych wydatków związanych z zakupem nowego elementu. Do standardowych procedur naprawczych można zaliczyć m.in. wymianę bendiksu, tulei i łożysk, a także szczotek. Ceny napraw są różne i zależą od tego, co trzeba było wymienić – przykładowo sam bendiks kosztuje zwykle od 10 do 100 zł (choć bywają i droższe), szczotki od 2 do 30 zł, a wirnik – od 30 do 150 zł, tyle że trzeba do tego doliczyć koszt usługi serwisowej.

Jeśli uszkodzonych bądź zużytych jest więcej elementów, warto rozważyć regenerację, która zależnie od zakresu prac i miejsca, gdzie ją zlecimy może kosztować mniej więcej od 70 do ponad 400 i więcej zł – są to ceny za kompletną usługę, wraz z demontażem i montażem. Co do zasady, regenerowany rozrusznik samochodowy powinien działać i z grubsza także wyglądać jak fabrycznie nowy.

Rozrusznik samochodowy – cena nowej części

Ceny fabrycznie nowych zamienników startują zwykle od niespełna 300 zł, ale żeby mieć lepsze pojęcie na ten temat, sprawdzimy sobie ceny nowych rozruszników dla kilku popularnych modeli aut.

• rozrusznik – Volkswagen Golf IV 1.9 TDI – cena od ok. 310 do 900 zł
• rozrusznik – Fiat Panda II 1.2 – cena od ok. 350 do 660 zł
• rozrusznik – BMW 320d (E46) – cena od ok. 420 do 930 zł
• rozrusznik – Peugeot 307 2.0 HDi – cena od ok. 270 do 2200 (?!) zł
• rozrusznik – Opel Corsa D 1.2 – cena od ok. 230 do 740 zł

Trzeba pamiętać, że rozruszniki mogą się od siebie różnić szczegółami, wliczając w to wymiary – niekoniecznie każdy zamiennik będzie pasować do posiadanego samochodu.

Ale z ewentualną naprawą lub wymianą raczej nie ma co zwlekać. Chyba, że odpalanie auta na pych należy do waszych ulubionych rozrywek – problem w tym, że samochodowi to nie służy… A przy skrzyni automatycznej i tak wam się to nie uda.

 

Czytaj również:

Silnik nie odpala? Zanim zadzwonisz po lawetę, spróbuj tych metod

 

Zdjęcie główne: J. Lekavicius, Shutterstock.com